سیکل قاعدگی یا چرخه قاعدگی یک تغییر فیزیولوژیکی در بدن زنان است که از سن بلوغ تا زمان یائسگی در زنان برای تولید مثل و بارداری رخ می‌دهد. در این فرآیند هر ماه یک تخمک بالغ می شود که آماده شکل گیری جنین است. کسانی که قصد بارداری دارند، می‌توانند با اطلاع از چرخه قاعدگی در بهترین زمان اقدام نمایند و در صورتی که هنوز قصد بارداری ندارید، با اطلاع از سیکل و نحوه بارور شدن تخمک از بارداری ناخواسته جلوگیری نمایید. در ادامه اطلاعات کاملی از سیکل قاعدگی و بارداری ارائه کرده‌ایم.
برای دریافت مشاوره در زمینه سیکل قاعدگی می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
منبع: سیکل قاعدگی چیست
سیکل قاعدگی
رحم به طور میانگین ماهی یکبار یک لایه بافت جدید با نام اندومتریوم، آندومتر ایجاد می‌کند. هدف از ایجاد این لایه پذیرش تخمکی است که تشکیل لقاح داده است، چنانچه لقاح ایجاد نگردد، لایه ایجاد شده فرو می‌ریزد و سیکل قاعدگی آغاز میشود.
به طور کلی سیکل و چرخه قاعدگی در سه فاز (فولیکولار، فاز اوولاسیون یا تخمک‌گذاری و فاز لوتِئال یا جسم زرد) طی میشود. هر چرخه از اولین روز خونریزی شروع می‌گردد.
علائم چرخه و سیکل قاعدگی
زنان در طی سیکل قاعدگی علائمی شامل آکنه، نگرانی و اضطراب، احساس افسردگی و نا‌امیدی، از دست دادن علاقه به انجام کار و فعالیت معمول، کمبود انرژی و خستگی و عدم تمرکز کافی، تغییر در اشتها و پرخوری، اختلال در خواب شامل سردرد، دل درد، نفخ شکم، حساسیت پستان‌ها، ورم و افزایش وزن را تجربه می‌کنند.
اندام های مربوط به سیکل قاعدگی
همانطور که اشاره کردیم سیکل قاعدگی در کل با چرخه سه ارگان همراه است:
- چرخه تخمک‌گذاری : در این مرحله تخمک بالغ شده و آزاد میشود.
- چرخه‌ی رحم : در این مرحله از سیکل قاعدگی، محیط رحم مناسب تخمک لقاح یافته شده و زمینه ایجاد ساختار بلاستوسیست (برای نگه‌داشتن تخمک بارور) فراهم می‌گردد.
- چرخه‌ی دهانه‌ی رحم : در این مرحله دهانه رحم به اسپرم اجازه‌ی عبور می‌دهد تا پس از لقاح با تخمک، زیگوت تشکیل شود. در صورتی که لقاحی شکل نگیرد، خونریزی از مهبل رخ خواهد داد.
سیکل قاعدگی و باروری
همانطور که می‌دانید به طور کلی چرخه قاعدگی با هدف حفظ باروری در زنان انجام میشود. این فرآیند تحت کنترل دستگاه هورمونی بدن و غدد اندوکرین است. در این میان هورمون‌های پروژسترون و استروژن نقش اصلی در چرخه قاعدگی را دارند، چراکه استروژن در ساخت لایه‌ی داخلی رحم فعال است و پروژسترون نیز پس از تخمک گذاری، در ضخیم کردن لایه داخلی رحم به استروژن کمک می‌کند تا محیط مناسبی جهت تخمک لقاح یافته ایجاد شود.
اگر سطح استروژن و پروژسترون کاهش یابد، لایه ایجاد شده از بین می‌رود و با شروع خونریزی اولین روز از چرخه و سیکل قاعدگی آغاز می‌گردد
سیکل قاعدگی از چه سنی آغاز میشود؟
به طور کلی سیکل قاعدگی برای دختران از بعد از 12 سالگی شروع میشود. زمان اولین پریود برای دختران نامشخص است. اما با توجه به عوامل ژنتیکی و محیطی می‌توان تا حد زیادی آن را حدس زد. این چرخه تا زمان یائسگی ادامه می‌یابد و همچنین دچار تغییرات زیادی میشود. در این میان رعایت بهداشت شخصی و جنسی دختران بسیار مهم است و در قدرت باروری آنها تاثیر دارد.
سیکل قاعدگی چند روز است؟
معمولا سیکل قاعدگی در افراد مختلف یک بازه زمانی 28 روزه است. این بازه زمانی یک میانگین بوده و ممکن است کمتر و یا بیشتر شود.
ریزش لایه داخلی رحم که همان قاعدگی (پریود) است، ممکن است بین ۳ تا ۷ روز زمان ببرد که با توجه به بدن‌های مختلف این بازه زمانی نیز قابل تغییر خواهد بود، چنانچه این بازه زمانی کمتر و یا بیشتر شود، نیازمند مراجعه به پزشک می‌باشد.
هر فرد در هر دوره از قاعدگی میزان 20 تا 80 میلی لیتر خون از طریق دهانه رحم و سپس واژن از دست می‌دهد.
تخمکی که در فرآیند قاعدگی ایجاد میشود، تنها 24 ساعت زنده است. در صورتی که در این زمان عمل لقاح صورت نگیرد، تخمک ایجاد شده 14 روز بعد با خون قاعدگی دوره بعدی، دفع می‌گردد.
بهترین زمان بارداری در سیکل قاعدگی
در ابتدای مقاله اشاره کردیم کسانی که قصد بارداری دارند، می‌توانند با اطلاع از چرخه قاعدگی ، بهترین زمان را برای بارداری انتخاب کنند.
بهترین زمان برای بارداری، اقدام در پنجره باروری سیکل و چرخه قاعدگی است. پنجره باروری در چرخه قاعدگی شش روز است این شش روز شامل پنج روز قبل از تخمک گذاری و روز تخمک گذاری میشود.
پنجره باروری چرخه قاعدگی در واقع نشان دهنده طول عمر اسپرم (حدود پنج روز) و طول عمر تخمک (24 ساعت) است.
باید در نظر داشته باشید که احتمال بارداری در این پنجره باروری نیز دو روز قبل از تخمک گذاری و روز تخمک گذاری بیشتر از روزهای دیگر خواهد بود. همینطور پس از گذشت 12 تا 24ساعت بعد از تخمک‌گذاری، زن با احتمال پایین قادر به بارداری در آن چرخه قاعدگی خواهد بود.
زمان تخمک گذاری در چرخه قاعدگی
اگر به طور متوسط فرض کنیم که چرخه قاعدگی ۲۸ روز باشد، تخمک گذاری در روز چهاردهم انجام میشود، بنابراین سه روزی که عمل باروری انجام میشود، در روزهای ۱۲، ۱۳ و ۱۴ است.
در برخی از زنان چرخه قاعدگی طولانی و مثلا ۳۵روز می‌باشد، در این صورت تخمک گذاری در روز ۲۱ام انجام میشود و فرد در روزهای ۱۹، ۲۰ و ۲۱ شانس باروری زیادی دارد.
در برخی دیگر از زنان نیز چرخه و سیکل قاعدگی کوتاه و مثلا ۲۱روز است، تخمک گذاری در این چرخه در روز هفتم شروع میشود و احتمال باروری در روزهای ۵، ۶ و ۷ در بیشترین شانس خود قرار دارد.
⭕توجه
چرخه‌های قاعدگی در زنان متفاوت می‌باشد. شما بایستی متناسب با سیکل قاعدگی خود روزهای باروری‌تان را مشخص کنید. برای مثال اگر خانمی دارای سیکل قاعدگی ۲۴ روزه باشد (یعنی اگر روز اول همان روز شروع خون ریزی باشد؛ روز 24 آخرین روز از سیکل قاعدگی خواهد بود)، پس از هفت روز خونریزی، رابطه جنسی برقرار کند، اسپرم وارد رحم او میشود و سه تا پنج روز نیز زنده می‌ماند.
در مورد این خانم از روز 10ام تا 14ام زمان تخمک گذاری است و احتمال بارداری در روز 12 ام در بیشتر حد قرار دارد، در این صورت با تشکیل لقاح، حتما باردار خواهد شد. برای برخی زنان تخمک گذاری همراه با لکه بینی نیز همراه است.
مراحل سیکل قاعدگی
در این قسمت برای درک بهتر و نتیجه گیری از مطالبی که ارائه کردیم، به طور خلاصه، سه مرحله اصلی در یک چرخه قاعدگی 28 روزه را توضیح می‌دهیم.
🔷مرحله اول
مرحله اول، مرحله فولیکولی، مرحله‌ی تکثیری یا مرحله‌ی استروژنی است که شامل روزهای اول تا سیزدهم است. در این مرحله فولیکول‌های تخمدان به سرعت رشد می‌کنند.
از روز اول خونریزی قاعدگی تا روز پنجم لایه داخلی رحم ریزش می‌کند و فرد دچار خونریزی میشود. فاز تکثیری از روز اول تا روز تخمک گذاری ادامه دارد، در این فرآیند فولیکول‌های داخل رحم بالغ می‌گردد.
هورمون‌های مربوط به آزاد کردن فولیکول‌ها از تخمدان ترشح میشود. یکی از فولیکول‌ها با سرعت رشد زیاد تبدیل به تخمک میشود.
🔷مرحله دوم
مرحله دوم مرحله تخمک‌گذاری است که در روز چهاردهم یک سیکل قاعدگی ۲۸ روزه اتفاق می افتد. پس از اینکه تخمک وارد لوله فالوپ شود، ۲۴ تا ۴۸ ساعت زمان نیاز دارد تا با اسپرم تشکیل لقاح دهد.
همانطور که اشاره کردیم در این مرحله چرخه دهانه رحم، با افزایش مخاط دهانه رحم باعث میشود که اسپرم راحت‌تر وارد رحم شده و به تخمک برسد. چنانچه فرآیند لقاح انجام نشود، لایه داخلی از بین می‌رود.
🔷مرحله سوم
مرحله سوم مرحله لوتئال، مرحله‌ی جسم زرد یا مرحله‌ی ﭘﺮوژﺳﺘﺮونی است که در روزهای ۱۵ تا ۲۸ انجام میشود. در این مرحله یا جسم زرد ایجاد میشود و یا بارداری رخ می‌دهد.
در این مرحله نیز بدن آماده بارداری و تشکیل لقاح است. در این مرحله وظیفه اصلی بر عهده هورمون پروژسترون می‌باشد که به میزان زیادی ترشح می‌گردد.
سیکل قاعدگی ناسالم
برخی از زنان به دلیل ابتلا به بیماری های مختلف و یا عوامل دیگر مشکلاتی را در سیکل قاعدگی خود تجربه می‌کنند. افراد در این شرایط نشانه هایی مانند برهم خوردن زمان قاعدگی، خونریزی شدید، دردهای شدید، تکرار شدن خونریزی چندبار در یک ماه، پریود نشدن و دیرتر از موعد پریود شدن، را از خود بروز می‌دهند. افراد باید با مشاهده چنین علائمی برای طولانی مدت به متخصص زنان مراجعه کنند و علت دقیق این موضوع را بیابند.
سخن پایانی
سیکل قاعدگی زنان یکی مهم ترین بخش های سلامت جنسی و جسمی زنان است. این دوران برای هر زنی متفاوت است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. همچنین در طول زمان نیز دچار تغییراتی می‌گردد. زنان باید نسبت به این موضوع حساس بوده و به طور مداوم، آزمایش های دوره ای را انجام دهند.
حتی برخی از زنان سندروم پیش از قاعدگی را نیز تجربه می‌کنند که بخشی از چرخه قاعدگی بوده و با علائمی همراه است. با اینکار این دوره می‌تواند برای زنان کمی دردناک سخت باشد؛ اما نباید اختلالی در فعالیت های روزانه آنها ایجاد کند. زنان باید به نظم و همچنین سلامت این دوره، با کمک یک متخصص، اهمیت دهند.
برای دریافت مشاوره در زمینه سیکل قاعدگی می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
منبع: سیکل قاعدگی چیست