حسادت در کودک در هر سنی کاملا طبیعی است. آن ها ممکن است به اسباب بازی ها و امتیازات خواهر و برادر یا حتی دوستان خود حسادت کنند. اما اگر این حسادت ادامه پیدا کند و به نفرت و کینه شدید تبدیل شود، منجر به رفتارهای مشکل ساز در کودک خواهد شد و ممکن است تا بزرگسالی این مشکلات ادامه پیدا کند.
شما می‌توانید با چند راهکار ساده و در عین حال موثر، به کودک خود کمک کنید تا به حسادتش غلبه کند. در این مقاله، می خوانید که حسادت و نشانه های آن چیست. همچنین چند راهکار برای والدین آورده ایم که با رعایت آن ها می توانند احساس حسادت در کودک خود را از بین ببرند یا حتی از بروز آن پیشگیری کنند.
منبع: حسادت در کودک | شدیدترین دوره حسادت کودکان
حسادت کودکان تفاوتی با بزرگسالان دارد؟
حسادت، یک واکنش دفاعی پیچیده محسوب می شود. مثلا زمانی ایجاد میشود که فرد، تهدیدی برای یک شئ یا رابطه با ارزش احساس می کند. برای مثال حسادت کودکان زمانی به وجود می آید که محبت والدین تقسیم میشود. حس حسادت در کودکان، ناشی از ترس از دست دادن عشق و توجه عزیزان‌شان است. به طور کلی حسادت در کودکان، یک احساس رایج است. به خصوص در کودکانی که خواهر یا برادر دارند این احساسات شدیدتر است.
چه چیزی موجب حسادت در کودک می شود؟
برخی از رفتارهای نامناسب والدین، می‌تواند محرک حسادت کودک شود. اگر نمی دانید علت حسادت در کودک تان چیست، در ادامه برخی از دلایل اصلی حسادت در کودک را شرح داده‌ایم.
▪️نوازش بیش از حد
اگر کودک را با نوازش بیش از حد لوس کنید، ممکن است در خانه یا اجتماع احساس شکست ناپذیری کند. بنابراین زمانی که کودکِ جدید وارد خانواده شود یا با کودکی قدرتمندتر از خودش روبه رو می شود، احساس ناامنی می کند. پس وقتی نوزاد جدید به دنیا می‌آید، به وضوح میبینیم که حسادت در کودک اولمان چطور روشن شده است. کودکان شخص مقابل را دلیل این ناامنی و احساس ناخوشایند خود می‌دانند. آنها زمانی که توجه لازم را دریافت نکنند، ممکن است دچار افسردگی، عقده و حقارت شوند.
▪️محافظت افراطی
زمانی که شما از کودک خود بیش از اندازه محافظت می کنید، این امکان وجود دارد که او تبدیل به فردی ترسو و خجالتی شود. یا کودکتان نتواند بدون حضور و نظارت شما کاری را انجام دهد و این اتفاق نه تنها در کودکی آزاردهنده است، بلکه در بزرگسالی نیز مشکلات زیادی را به وجود می‌آورد. این مشکل باعث میشود که کودک شما با دیدن یک کودک با اعتماد به نفس، احساس حسادت را تجربه کند.
▪️ فرزند پروری مستبدانه
کنترل بیش از حد، یکی دیگر از اشتباهات والدین است که باعث افزایش حسادت در کودکان می شود. تنظیم قوانین و مقررات سخت گیرانه بدون توضیح علت، کودک را تحت تأثیر قرار می‌دهد. آنها با کمبود اعتماد به نفس رشد می کنند و نسبت به خواهر، برادر و یا دوستان خود احساس لیاقت کمتری خواهند داشت.
▪️ مقایسه با دیگران
یکی دیگر از اشتباهات خطرناک والدین که سبب ایجاد حسادت در کودکان میشود؛ مقایسه فرزندان خود با یکدیگر یا حتی با سایر کودکان است. مقایسه، تنها منجر به حسادت، رقابت و عدم اعتماد به نفس میشود. کودکی که احساس حقارت می‌کند، ممکن است شروع به طمع موفقیت و حتی کینه توزی نسبت به کودکی که با او مقایسه میشود پیدا کند.
▪️ فرق گذاشتن بین بچه ها
یکی از رایج ترین علل حسادت در کودکان ، فرق گذاشتن والدین است. گاه این فرق ها فقط یک برداشت اشتباه از طرف کودک است، گاهی هم والدین ناخواسته تفاوت قائل می‌شوند. مشکلات ناشی از فرق گذاشتن بین بچه ها به مرور زمان پیچیده تر خواهد شد. بنابراین والدین باید تمام تلاش خود را در برقراری عدالت انجام دهند.
▪️ رقابت ناسالم
رقابت سالم برای هر کودکی مهم است. اما ایجاد رقابت در جا و مکان نامناسب، تأثیر منفی بر شخصیت کودک می گذارد و همین امر منجر به حسادت می شود. درواقع رقابت ناسالم یعنی از کودک خود بخواهید کاری را انجام دهد که قادر به انجام آن نیست، اما کودک دیگری آن کار را به بهترین نحو انجام می‌دهد.
برای مثال: یکی از کودکان خیلی خوب آواز می خواند و شما از کودک خود انتظار دارید که همین کار را، برخلاف میل و نظر شخصی خودش انجام دهد.
نشانه های حسادت در کودکان چیست؟
تا اینجا، با علل حسادت در کودکان آشنا شده اید. اما دانستن نشانه های حسادت در کودکان، برای شما به عنوان والدین بسیار مهم است تا بتوانید راهکاری برای از بین بردن آن پیدا کنید. در اینجا برخی از رایج‌ترین نشانه های حسادت در کودک آورده شده است.
1️⃣ کودک شما بیش از حد صاحب اختیار است
اگر کودک شما در مورد همه چیز بیش از حد صاحب اختیار باشد، میتوان گفت که کودکی حسود است. این نگرش ممکن است نه تنها به چیزهای مادی محدود شود، بلکه ممکن است نسبت به والدین، خواهر، برادر و دوستان خود نیز تسلط داشته باشد.
2️⃣ کودک شما مقایسه می کند
یکی از نشانه های حسادت در کودکان، مقایسه مهارت ها، وسایل و چیزهای دیگر خود با بچه های دیگر است. کودک در صورت وجود ناچیزترین کمبود یا نداشتن چیزی که سایرین دارند، نارضایتی و عصبانیت خود را نشان می‌دهد.
3️⃣ کودک شما رفتار پرخاشگرانه از خود نشان می دهد
حسادت در کودک ممکن است با رفتار پرخاشگرانه نشان داده شود. او نه تنها با خواهر و برادر و دوستانش بد رفتاری می‌کند، بلکه ممکن است آنها را مورد آزار و اذیت خود قرار دهد. در برخی موارد، حتی ممکن است متوجه شوید که فرزندتان سعی دارد به اطرافیان خود آسیب برساند.
4️⃣ کودک شما احساس ناامنی می کند
ممکن است فرزند شما به دلیل حسادت احساس ناامنی کند. این نگرش با ورود یک خواهر یا برادر دیگر در خانواده آشکار تر می شود. شما مشاهده می کنید که کودکتان بسیار نیازمند و محتاج عشق و محبت شما می باشد. حتی اگر شما هیچ کمبودی از این نظر به او ندهید، بازهم همیشه به شما می چسبد و نگران این است که به او کمتر اهمیت دهید.
راه های از بین بردن حسادت در کودک
با حسادت کودکان باید به شیوه ای مناسب رفتار کنید تا تأثیر نامطلوبی بر روی آن ها نداشته باشد. در اینجا چند راه حل وجود دارد که به شما در مقابله با مسائل حسادت کودک کمک می کند:
✔️ به کودکتان گوش دهید
قطعا حسادت در کودکتان ریشه ای عمیق دارد و نباید سطحی به این مشکل نگاه کنید. به کودک خود گوش دهید و به نگرانی ها و دلایل او که ممکن است باعث چنین رفتاری از طرف او شود پی ببرید. صحبت در مورد ترس ها و نگرانی های کودکتان باعث می شود تا او بر احساس حسادت خود بهتر غلبه کند.
✔️به فرزند خود اهمیت دهید
حسادت در کودک شما ممکن است منجر به رفتار منفی و نامناسب شود. اما شما باید نسبت به فرزندتان مسئولیت پذیرتر عمل کنید. فرزندتان را سرزنش یا تنبیه نکنید. درک این نکته مهم است که فرزند شما، با یک موقعیت عاطفی دشوار، دست و پنجه نرم می کند. بنابراین برای مقابله با آن، به شفقت و حمایت شما نیاز دارد.
✔️از مقایسه کردن خودداری کنید
مقایسه، عواطف منفی ایجاد می‌کند و ارزش کودک را از بین می برد. بنابراین، کودک خود را با بچه های دیگر از جمله دوستان و هم سن و سال هایش مقایسه نکنید. هر کودکی منحصر به فرد است و استعدادهای متفاوتی دارد. به جای مقایسه کردن، دریابید که کودک شما در چه چیزی مهارت دارد و به او کمک کنید تا مهارت هایش را توسعه دهد و به آن ها مسلط شود.
✔️اهمیت بخشنده بودن را به کودک بیاموزید
برای هر کودکی بسیار مهم است که اهمیت بخشندگی و تقسیم وسایل را بیاموزد. وقتی کودک یاد می گیرد که وسایلش را با سایر کودکان به اشتراک بگذارد، نه تنها دوستان بیشتری پیدا می کند، بلکه حس حسادت در کودک نیز کمرنگ تر می شود و در نهایت ازبین می رود.
✔️احساسات منفی را به احساسات مثبت تبدیل کنید
جهت مثبت دادن به افکار منفی کودک به او کمک می‌کند تا با حسادت مقابله کند. برای مثال: اگر دوستش در درسی بهتر از او عمل می‌کند، باید کودکتان را تشویق کنید که سخت درس بخواند و خودش نمرات بهتری بگیرد تا اینکه نسبت به دوستش که از او بهتر عمل می کند، حس حسادت داشته باشد.
✔️در هر کودک یک قدرت منحصر به فرد ایجاد کنید
صحبت در مورد نقاط قوت فرزندتان، باعث تقویت عزت نفس او می شود. هر کودکی دوست دارد از والدین، در مورد نقاط قوت خود بشنود. بهترین کار این است که قدرت منحصر به فردی را در علایق و خلق و خوی هر کودک تقویت کنید. می توانید از هر دو فرزندتان بخواهید که در مورد خواهر یا برادرش کلماتی تحسین برانگیز بیان کند تا قدرت منحصر به فرد یکدیگر را پیدا کنند.
برای دریافت مشاوره در زمینه حسادت در کودکان می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
سوالات متداول
آیا حسادت نوعی اضطراب است؟
حسادت نوعی اظطراب نیست، اما می تواند به عنوان یک احساس مظطرب کننده ظاهر شود. علاوه بر این، حسادت شدید ممکن است مشابه علائم اظطراب مزمن مانند: افزایش ضربان قلب، تعریق و خستگی در فرد ایجاد کند.
حسادت در کودکان از چه سنی تجربه میشود؟
نشانه های اولیه حسادت، ممکن است در نوزادان شش ماهه بروز پیدا کند. سپس از ده ماهگی به بعد، این احساسات بارزتر می شود.
حسادت در کودکان چه عواقبی دارد؟
حسادت یک احساس منفی است که می تواند بر شخصیت فرزندتان تأثیر نامطلوبی بگذارد. عواقب حسادت در کودکان شامل: پرخاشگری، منزوی شدن، درماندگی، عدم داشتن اعتماد به نفس و … می باشد.