نفخ نوزاد یکی از مشکلاتی که والدین طرز برخورد و حتی تشخیص آن را نمیدانند. گاز معده در تمام نوزادان سبب ناراحتی میشود. چه در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، چه در نوزادانی که از شیشه شیر و شیر خشک استفاده می‌کنند. نفخ معده بسیار شایع است و می‌تواند در هر کودکی با هر سنی رخ بدهد.
اما این نفخ برای نوزادان 1 تا 6 ماهه بسیار آزاردهنده است، زیرا روده آنها در حال تکمیل رشد است. قابل درک است که بخواهید برخی از مواد غذایی که باعث بروز نفخ نوزاد می‌شوند را از رژیم غذایی کودک خود به امید جلوگیری از بروز گاز معده حذف کنید، اما حذف این غذاها لزوما مفید نیستند و این محدودیت همچنین مواد مغذی نوزاد شما را محدود میکند، بنابراین بهتر است آن ها را با مواد غذایی دیگر ترکیب کنید.
منبع: نفخ نوزاد را چطور درمان کنیم؟
نفخ معده چیست؟
نفخ نوزادان حالتی است که با کولیت نوزادی مرتبط است. کولیت دل درد و دل پیچه همراه با قولنج در نوزادان است و نوزادان تازه متولد شدهای که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، از هفته دوم به بعد با این مشکل درگیر می‌شوند. دلیل این مشکل، نبود باکتری در دستگاه گوارش نوزاد است. مشکل نفخ در بیشتر کودکان ایجاد و تا ماه سوم و چهارم زندگی رفع میشود و نیازی به استفاده از دارو ندارد.
خوراکی هایی که سبب نفخ معده نوزاد می‌شوند
بر اساس بررسی ها، خوراکی هایی مشخص شده است که باعث نفخ نوزاد میشود. در این بخش از مقاله راجع به خوراکی هایی که باعث نفخ نوزاد می‌شوند، توضیح داده ایم.
🔸نوشیدن مقدار زیاد شیر مادر
🔸حساسیت غذایی
🔸رفلاکس
🔸عدم تحمل لاکتوز
🔸مواد غذایی گازدار
🔸تغذیه با شیر خشک
🔸عدم نوشیدن آب کافی
🔸شیردهی نادرست
🔸لوبیا
🔸کلم بروکلی
🔸جوانه های کلم بروکسل
🔸کلم
🔸خیار
🔸گل کلم
🔸سبوس
🔸جو دو سر
🔸زردآلو
🔸آلو
🔸هلو
🔸گلابی
علائم و راه تشخیص نفخ معده نوزاد
برای اینکه والیدن علائم نفخ نوزاد را متوجه شوند. تعدادی نشانه وجود دارد که در این بخش از مقاله توضیح داده ایم.
🔹 نوزاد بسیار بی قرار است
🔹 پاهایش را به سمت سینه ی خود بالا میبرد و فشار میدهد
🔹کمر خود را قوس میکند
🔹 با صورت خود شکلک در میاورد
🔹 رنگ صورتش قرمز میشود
🔹سکسکه میکند
🔹 باد معده خالی میکند
🔹 زیاد گریه میکند
🔹نمیتواند به راحتی بخوابد
🔹 صدای خر خر ایجاد میکند
🔹 شیر را (چه شیر مادر و چه شیر خشک) تف میکند
🔹اسهال میشود
🔹 تب
🔹 حالت تهوع
🔹خون در مدفوع
🔹 کاهش وزن
دلیل نفخ نوزاد چیست؟
نفخ نوزاد به دلیل برخی از موارد به وجود می‌آید. مشکلات نفخ نیز از ابتدای تولد آغاز میشود و تا 4 الی 6 ماهگی بهبود می‌یابد. در این بخش از مقاله دلایل نفخ نوزاد را توضیح داده ایم تا حواس خود را جمع کنید.
✅ بلعیدن هوا هنگام شیر دادن یا گریه
✅سیستم گوارشی توسعه نیافته
✅ حساسیت های غذایی
✅ رژیم غذایی نامناسب
پیشگیری از نفخ معده نوزاد
برای اینکه نفخ نوزاد پیش نیاید، لازم است والدین برخی نکات را رعایت کنند. تا کودک دچار درد نشود. در ادامه توضیحات کاملی جهت پیشگیری از نفخ نوزاد صورت گرفته است.
📌 هنگام شیر دادن کودک را در موقعیت مناسب قرار دهید
یکی از راه های پیشگییری از نفخ نوزاد، موقعیت مناسب شیردهی است. اگر در حال شیردهی با شیر مادر هستید، سر و گردن کودک خود را بالاتر از شکمش قرار دهید. به این ترتیب، شیر به پایین معده حرکت میکند و گاز به طرف بالا می‌رود و آروغ زدن برای نوزاد راحت‌تر میشود. اگر با شیشه در حال شیردهی هستید، پایین شیشه را کمی بالا ببرید تا از تجمع هوا در اطراف نوک آن جلوگیری بشود.
📌 از شیشه شیر مناسب استفاده کنید
برای پیشگیری از نفخ نوزاد، از شیشه شیر با سایز مناسب استفاده کنید. شیشه شیری مطلوب است که دارای پستانک نرمی باشد و به طور مناسب داخل دهان کودک قرار می‌گیرد و مانع از ورود هوا به بدن همراه با شیر میشود. شیر باید به آرامی و به طور یکنواخت جریان داشته باشد، به طوری که کودک آن را به راحتی و بدون جرعه اضافه‌ای فرو ببرد. گاهی اوقات با تعویض شیر خشک، می‌توان نفخ معده نوزاد را تسکین داد.
📌 گرفتن نفخ نوزاد | کمک کنید تا آروغ بزند
هوای اضافه بدن با آروغ زدن خارج میشود. آروغ زدن باید در حالت نشسته با حرکات ضربه‌ای آرام انجام شود. همچنین نگه داشتن کودک در حالت عمودی یا روی شانه نیز برای آروغ زدن مناسب است. بهتر است آروغ زدن دو دفعه انجام شود، اولین بار در وسط تغذیه و دومین بار در اتمام تغذیه انجام شود. اگر کودک بلافاصله بعد از تغذیه آروغ نزد، او را به مدت 5 تا 15 دقیقه بخوابانید و سپس مجددا تلاش کنید. هنگامی که او را بلند می‌کنید، هوا به طرف بالای معده حرکت کرده و آروغ زدن آسان‌تر خواهد شد. بنابراین برای جلوگیری از نفخ نوزاد، کمک کنید تا نوزاد آروغ بزند.
📌کودک را به شکم بخوابانید
کودک را به شکم بخوابانید تا نفخ نوزاد از بین برود. تا زمانی که کودک احساس راحتی میکند، سعی کنید او را به شکم بخوابانید، زیرا خوابیدن رو به شکم برای نوزاد بسیار مهم است. اینکار علاوه بر اینکه برای رشد مهارت‌های حرکتی وی مفید است، به او کمک میکند تا هرچه سریع تر از شر گازهای اضافه راحت شود. نیروی جاذبه زمین به سریعتر خارج شدن گاز معده کمک شایانی میکند، شما می‌توانید این فرایند را با مالش شکم کودک بصورت دایره‌ای راحت‌تر کنید.
📌 ماساژ دادن شکم نوزاد
کودک را رو به کمر بخوابانید و سپس شکم او را با حرکت دایره‌ای ساعتگرد مالش دهید و دست خود را به طرف انحنای شکم او بکشید. حوله گرمی را روی شکم نوزاد قرار داده و با دو یا سه انگشت، به آرامی ناحیه دور شکم کودک را فشار دهید، سپس با دست حرکاتی به شکل حروف L, I, U ایجاد کنید. این کار را چندین بار پشت سر هم انجام دهید تا نفخ نوزاد خارج شود.
📌 حرکت دوچرخه انجام دهید
در حالی که کودکتان رو به کمر خوابیده است، پاهای او را به طرف جلو و عقب حرکت دهید. به طوری که، انگار در حال دوچرخه سواری است. این ورزش موجب حرکت روده‌ها شده و گازهای محبوس شده در معده را خارج میکند. بنابراین برای جلوگیری از نفخ نوزاد، از حرکت دوچرخه استفاده کنید.
📌از مواد غذایی حاوی فیبر استفاده کنید
آجیل، غلات کامل، میوه ها و سبزیجات را بیشتر در رژیم غذایی کودک خود قرار دهید. فیبر یک پری بیوتیک است که توسط باکتری های روده مصرف میشود و می‌تواند بهبود را سریع تر کند. جهت پیشگیری از نفخ نوزاد، باید از مواد غذایی حاوی فیبر استفاده کنید.
📌از پستانک استفاده کنید
مکیدن پستانک سبب آرام شدن نوزاد میشود و دستگاه گوارش را بیدار میکند، به طوری که به حرکت گاز معده و از بین رفتن آن و جلوگیری از بروز این گاز کمک میکند. برای خارج شدن نفخ نوزاد و پیشگیری از آن، از پستانک استفاده کنید.
📌استراحت کافی
هنگامی که نوزاد خیلی خسته است و تایم و برنامه مشخصی برای خواب خود ندارد، بیشتر در معرض ابتلا به کولیک است. استراحت کافی یکی از روش های پیشگیری نفخ نوزاد است.
📌 از نحوه سفت شدن لب های نوزاد مطمئن شوید
یکی از روش های پیشگیری از نفخ نوزاد، روش مهر و موم شدن لب ها است. در این روش زمانی که کودک در حال شیر خوردن است. باید به طور کامل لب های خود را به شیشه شیر یا پستانک بچسباند.
راه های برطرف کردن نفخ معده نوزاد
پس از آنکه اطمینان پیدا کردید، نفخ نوزاد باعث پریشان حالی اوست. حال نوبت درمان و استفاده از برخی راهکارها است. در این بخش از مقاله راجع به پیشگیری از نفخ نوزاد توضیح داده ایم.
🔴 پروبیوتیک اطفال
اضافه کردن پروبیوتیک اطفال به غذای کودک به مدت چند هفته، باعث تسکین نفخ نوزاد میشود. اگر کودک شروع به خوردن غذاهای جامد کرده است، مقداری ماست به او بدهید. این کار به شکم کمک میکند تا به انواع مختلف باکتری‌های روده عادت کند و محیط زیست میکروبی خود را ایجاد کند.
🟠 قطره‌های نفخ
معمولا شامل سایمتیکول هستند. ترکیبی که باعث از بین رفتن نفخ نوزاد میشود، مانند “اینفاکول” و “کریب واتر” و “گریپ میکسچر”.
🟣 سایر اقدامات عبارتند جهت درمان نفخ نوزاد
تعداد زیادی روش های درمانی جهت نفخ نوزاد وجود دارد. که در ادامه توضیح داده ایم.
✔ حمام آب گرم
✔ سیر کردن نوزاد در زمان های مشخص
✔بطری شیر کودک را کوچکتر کنید و نوزاد را به مکیدن عادت دهید.
✔ داروهای گیاهی مفیدی مانند “کولیکز” و “کولیکد” و “کولیک پد” را می‌توانید از داروخانه‌ها تهیه کنید و بعد از شیر به نوزادان بدهید.
نفخ معده نوزاد مشکل جدی نیست اما بهتر است که هرچه زودتر رفع شود تا کودک اذیت نشود. اما اگر فرزند شما مبتلا به اسهال، استفراغ، تب و گریه شدید است، نگران کننده به نظر می‌رسد و حتما باید به پزشک متخصص مراجعه و با او مشورت کنید.
کمک از داروهای گیاهی جهت رفع نفخ نوزاد
برخی داروهای گیاهی هستند که به رفع نفخ نوزاد کمک میکند. اما در استفاده از این داروهای گیاهی حتما با پزشک مشورت کنید و به صورت سر خود استفاده نکنید. در ادامه داروهای گیاهی که به پیشنهاد برخی از سایت ها و مادران نام برده شده است را اشاره کرده ایم.
💠 بابونه
💠 گلاب
💠نعناع
💠 آب ولرم و ترنجبین
💠ترکیب رازیانه و زنجبیل
💠 عرق شیرین بیان
توجه داشته باشید که هرگز بدون تجویز پزشک از داروهای گیاهی استفاده نکنید.
چه زمانی باید برای نفخ نوزاد به پزشک مراجعه کرد؟
زمانی که نفخ نوزاد وجود داشته باشد. با برخی از موارد به مرور از بین می‌رود. اما برخی شرایط وجود دارد که باید حتما پزشک معاینه کند.
❌ زمانی که وزن نوزاد افزایش نمی‌یابد.
❌نوزاد به سختی شیر می‌خورد یا به شیر خوردن علاقه ندارد.
❌ نوزاد دچار یبوست شده است
❌ پس از امتحان دارو یا شیر خشک جدید، واکنش های آلرژیک از خود نشان میدهد.
کلام آخر
نفخ نوزاد یکی از مشکل ترین عارضه های کودک برای مادر است. هنگام نفخ، نوزاد بسیار سردرگم و پریشان است. هیچ علاقه ای نیز به خوردن شیر ندارد. و درد بسیاری را نیز تحمل میکند. اما اولین اقدام برای آرام سازی کودک، صبر مادرانه است. زمانی که مادران در تکاپو باشند هرگز توانایی آرام سازی کودک را ندارند. بنابراین در اقدام اول باید بر صبر خود کار کنید. برای آموزش چگونه صبورانه رفتار کردن، نیازمند کمک از روانشناس هستید. مرکز مشاوره نی نی مایند به صورت حضوری و تلفنی به مراجعین عزیز خدمات ارائه میدهد. برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره زیر تماس بگیرید.
برای دریافت مشاوره در زمینه نفخ نوزاد می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید
سوالات متداول
گریپ واتر چیست و چه اثری در درمان نفخ نوزاد دارد؟
نوعی دارو است که برای درمان کولیک و نفخ نوزاد موثر است. بستگی دارد این دارو از چه برندی باشد اما این دارو مخلوطی از آب و چند گیاه دارویی است. در اغلب ترکیبات این دارو کربنات سدیم وجود دارد که باعث از بین رفتن گاز و رهایی از مشکلات شکمی نوزاد میشود.
چه زمانی نفخ معده نوزاد نگران کننده است؟
بروز تغییرات ناگهانی در رفتار کودک مثل سختی در نفس کشیدن یا تغییر در سرعت تنفس، وجود دوره های طولانی مدت بی قراری در نوزاد، در هنگام گریه کردن پوست یا لب های کودک کبود شود، کودک دچار اسهال مکرر باشد یا استفراغ کودک به همراه مدفوع خونی یا خون در ادرار مشاهده شود، تب و گریه ی بیش از حد
چه نوع شیر هایی را به نوزاد نباید بدهیم؟
شیر غلیظ شده- شیر تبخیر شده- شیر خشک شده- شیر گوسفند یا بز
سوالی دارید؟ با ما تماس بگیرید
تماس با برترین مشاوران از طریق تلفن ثابت در سراسر کشور از 8 صبح الی 12 شب حتی ایام تعطیل
سراسر کشور :9099070354
جهت مشاوره تلفنی با موبایل و رزرو وقت حضوری