اختلال خواندن در کودکان با عنوان دیسلکسیا نیز شناخته می‌شود. کودکانی که به این اختلال مبتلا هستند، در یادگیری خواندن و نوشتن با مشکل مواجه می‌باشند. در واقع این اختلال باعث می‌شود که درک یک مطلب، زمانی که توسط کودک روخوانی و یا نوشته می‌شود، سخت باشد. لازم است در نظر داشته باشید کودکان مبتلا به اختلال خواندن از نظر هوشی جزو نفرات متوسط به بالا هستند و بهتر است با سایر کودکان آموزش ببیند. در ادامه نشانه‌های اختلال خواندن در کودکان و همینطور راه‌های درمان آن ارائه کرده‌ایم. در صورت وجود چنین مساله‌ای حتما مشاوره کودک دریافت نمایید.
منبع : اختلال خواندن در کودکان
اختلال خواندن در کودکان چیست؟
همانطور که اشاره کردیم اختلال خواندن با نام دیسلکسیا نیز شناخته می شود. این اختلال روند یادگیری در کودکان را با مشکل مواجه می‌کند.
کودکانی که به اختلال خواندن مبتلا هستند، در شناسایی صداهای گفتاری و همینطور درک معنی حروف و کلمات با مشکل مواجه‌اند. علت این امر این است که اختلال خواندن با تاثیری که بر روی قسمت‌هایی از مغز می‌گذارد، بخش پردازش زبان را دچار اختلال می‌کند.
وجود اختلال خواندن در کودکان همواره نگران کننده نیست چراکه اگر این کودکان به خوبی آموزش داده شوند، می‌توانند به راحتی در مدرسه همانند همسالان خود تحصیل کنند. برای آشنایی بیشتر با سایر اختلالات یادگیری کلیک کنید.
انواع اختلال خواندن در کودکان
اختلال‌خواندن در کودکان از نظر افراد مختلف در دسته بندی‌های متفاوتی قرار گرفته است. در یک دسته بندی کلی اختلال‌خواندن در کودکان دارای دو نوع زیر می‌باشد:
- نوع اول: در این نوع کودکان قادر به رمزگشایی کلمات نیستند.
- نوع دوم: در این نوع کودک در رمز گشایی کلمات مشکلی ندارد اما نمی‌تواند به سرعت متوجه شود که معنی و مفهوم یک کلمه چه بوده است.
لازم است توجه داشته باشید که اختلال‌خواندن در هر کودکی ممکن است در درجه‌های مختلفی نیز دیده شود. میزان اختلال خواندن از هر کودکی به کودک دیگر متفاوت است و از خفیف و یا شدید طبقه بندی می‌شود.
در موارد خفیف اختلال درخواندن، کودکان فقط در خواندن مشکل دارند اما در موارد شدیدتر کودک در نوشتن، یادگیری ریاضیات و زبان نیز با مشکل مواجه است.
نشانه‌های اختلال خواندن در کودکان
کودکانی که دارای اختلال‌خواندن هستند، وقتی یک متن را خودشان می‌خوانند، نمی‌توانند به سوالاتی که از آن متن پرسیده می‌شود، پاسخ دهند. در حالی که اگر شخص دیگری همان متن را برای‌شان بخواند متوجه می‌شوند.
در واقع اختلال درخواندن علاوه بر اینکه در فهم کلمات در زمان خواندن مشکل ایجاد می‌کند، می‌تواند در موارد دیگری نیز شامل یادگیری نوشتن، املا، ریاضی و درک مطالب نیز اختلال ایجاد کند. از نشانه‌های اختلال‌یادگیری در کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ناتوانی در تشخیص و یا تولید کلمه‌های هم وزن
- هجی کردن
- عدم توانایی در شناسایی و یافتن حروف الفبا
- ناتوانی در یادگیری صدای حروف
- اشتباه گرفتن حروف با یکدیگر
اختلال خواندن در سنین مختلف
اختلال‌خواندن در هر سنی ممکن است دارای نشانه‌های متفاوتی باشد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
- پیش دبستانی : کودکانی که در سنین پیش دبستانی به اختلال‌خواندن مبتلا هستند، ممکن است زمانی که قصد دارند کلمه‌ای را تلفظ کنند آن را به صورت برعکس بخوانند.
- مدرسه : اختلال‌خواندن در سنین مدرسه باعث می‌شود که کودک در امر خواندن نسبت به همسالان خود کندتر پیش برود. همینطور این دسته از دانش آموزان زمانی که در حال خواندن یک مطلب هستند، ممکن است آن را به خوبی درک نکنند.
- دوران بلوغ: در این سنین، اختلال‌خواندن سبب می‌شود که نوجوان از خواندن یک مطلب بپرهیزد. همینطور اغلب افراد که مبتلا به اختلال‌خواندن هستند، در یادگیری زبان‌های خارجی نیز مشکل دارند.
علل اختلال خواندن در کودکان
اختلال‌خواندن در کودکان به این دلیل است که قسمتی از مغز تحت تاثیر قرار می‌گیرد. از مهمترین علل که برای اختلال‌خواندن شناسایی شده، ژنتیک می‌باشد. بیشتر کودکانی که مبتلا به اختلال‌خواندن هستند، در میان اعضای خانواده خود نیز فردی مبتلا به این اختلال را دارند.
علت بروز اختلال‌خواندن وجود مشکل در برخی کروموزوم‌های فرد و همینطور نقص‌های عملکردی در مناطق فوقانی و پیشانی می‌باشد. البته کمتر بودن تعداد سلول‌های عصبی و یا نورون‌ها نیز تا حد زیادی بر روی به وجود آمدن اختلال خوانایی در کودکان تاثیرگذار است.
از دیگر علت‌های به وجود آمدن اختلال‌خواندن در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نقص در عملکرد زبانی، مهارت‌های شنیداری، تجسم و…
- عقب افتادگی عمومی
- نقص در زمینه استفاده از مهارت‌های گفتاری
- مشکلات جسمی در زمینه بینایی و شنیداری
- اختلالات عاطفی و سازگاری
- تغییرات ناگهانی در محیط مدرسه
- مشکلات در محیط زندگی و خانه
- نبود امکانات کمک آموزشی مناسب
- و …
درمان اختلال خواندن
در بسیاری از موارد وجود اختلال خواندن در کودکان، نگران کننده نیست و می‌توان با بهره‌گیری از تکنیک‌های ویژه آموزش به این کودکان به مرور این اختلال را کمرنگ کرد.
در واقع برای آموزش یادگیری به کودکان مبتلا به اختلال خواندن، والدین و معلمان باید ضمن استفاده از تکنیک‌های شنوایی، بینایی و لامسه از برنامه‌های آموزشی متناسب این افراد نیز کمک بگیرند. بهتر است برای دریافت برنامه آموزشی متناسب با فرزندتان با یک روانشناس کودک صحبت کنید.
از جمله مواردی که برای درمان اختلال خواندن در کودکان استفاده می‌شود عبارتند از:
- بیان رسا کلمات برای کودک، توسط معلم و یا اولیا
- کتب صوتی
- استفاده بیشتر از تمرین‌ها و جداول تصویری
- نوشتن درشت حروف‌ها
- استفاده از نشانگر کلمات و یا خط کشیدن زیر آن‌ها برای گم نکردن کلمات
- امکانات آموزشی متناسب با شرایط کودک مثلا استفاده از تخته مغناطیسی برای تقویت حس لامسه
- تشریح راحت‌تر مفاهیم درسی
- تکنیک آموزش خواندن از راست به چپ
- قرار دادن انگشت زیر کلمه و خواندن حرف به حرف آن
- و …
اقدامات موثر والدین
کودکی که مبتلا به اختلال خواندن است پس از مدتی متوجه شرایط خود خواهد شد و اگر حمایت‌های عاطفی والدین را دریافت نکند، اعتماد به نفس خود را نیز از دست بدهد. پدر و مادر تا می‌توانند باید کودک را مورد حمایت عاطفی قرار دهند تا او بتواند توانایی خواندن را بدست آورد.
از جمله اقدامات موثری که والدین می‌توانند در جهت درمان اختلال خواندن در کودک خود انجام دهند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اگر متوجه وجود اختلالی در سنین ابتدایی کودک خود شدید و یا معلم کودک شما را از این موضوع باخبر کرد، بهتر است هر چه زودتر نسبت به درمان آن اقدام کنید. بهتر است به یک روانشناس کودک مراجعه نمایید.
- با کودک خود صحبت کند و برای تقویت اعتماد به نفس او حتما به او بگویید که وجود اختلال در خواندن به هوش افراد ارتباطی ندارد.
- سعی کنید کتاب‌های مختلف را با صدای بلند برای فرزندتان بخوانید. حتی چندین بار خواندن کتاب‌های تکراری به او کمک می‌کند.
- سعی نکنید این موضوع را به یک موضوع چالش برانگیز در زندگیتان تبدیل کنید و فقط کافی است موفقیت فرزندتان را در دیگر موارد زندگی پررنگ کنید.
سخن پایانی
در نظر داشته باشید تشخیص اختلال خواندن در کودکان همیشه کار آسانی نیست. چراکه ممکن است کودک به مشکلات دیگری نیز مبتلا باشد که تشخیص آن‌ها فقط توسط یک متخصص امکان پذیر می‌باشد.
اگر تشخیص اختلال درخواندن به موقع و به درستی در کودک انجام شود، می‌توان با استفاده از درمان‌های روانشناختی و برخی تکنیک‌ها آن را درمان کرد. گاه ممکن است اختلال در خواندن کودک ناشی از دیگر مشکلات شامل اختلال بیش فعالی، سرعت پایین در پردازش اطلاعات، مشکلات شنوایی، مشکلات بینوایی و … باشد که در این موارد نیاز به تجویز دارو از سوی متخصص خواهد بود.
برای دریافت مشاوره در زمینه اختلال خواندن در کودکان می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02166419012 تماس بگیرید.
منبع : اختلال خواندن در کودکان