شروع غذای کمکی نوزاد از چه زمانی است؟ یکی از مهم‌ترین مواردی که مادران در مورد مراقبت و رشد فرزند تازه به دنیا آمده خود با آن مواجه می‌شوند، تغذیه نوزاد است. کودکان تا دو سالگی از شیر مادر که بسیار هم لازم و ضروری است، تغذیه می‌کنند اما اغلب والدین در مورد بهترین زمان شروع غذای کمکی دچار تردید می‌شوند. در سنین مختلف نسبت شیر مادر به غذای کمکی تغییر پیدا میکند. بهتر است برای اطمینان بیشتر از سلامت فرزند خود، در مورد نوع و مقدار غذای کمکی او با توجه به نمودار سلامتی و شرایط رشدی، با متخصص مشورت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره کودک کلیک کنید.
منبع : شروع غذای کمکی نوزاد
شروع غذای کمکی برای نوزاد در کنار شیر مادر چه زمانی است؟
شیر مادر کامل‌ترین منبع غذایی تا 6 ماهگی نوزاد به شمار می‌رود و تا قبل از آن نباید با چیز دیگری تغذیه شود مگر در موارد خاص که پزشک تجویز کرده باشد. گاهی نیز به دلایلی همچون وزن کم کودک، مشکل در سینه مادر یا بیماری، به تشخیص پزشک شیر خشک را جایگزین می‌کنند یا به عنوان غذای کمکی به کودک می‌دهند. بعد از 6 ماهگی لازم است کودک برای رشد و نمو، علاوه بر شیر مادر با غذای کمکی تغذیه شود.
بهترین زمان شروع غذای کمکی برای نوزاد
شروع غذای کمکی برای نوزاد تا قبل از 4 ماهگی مشکلات رشدی را در پی دارد و احتمال ابتلا به انواع بیماری‌ها را در بزرگسالی افزایش می‌دهد. در کشورهای مختلف و با توجه به شرایط محیطی نظرات مختلفی برای سن شروع غذای کمکی وجود دارد اما به طور کلی می‌توان گفت 4 تا 6 ماهگی مناسب‌ترین زمان برای شروع غذای کمکی است. در ایران نیز به تشخیص متخصصان اغلب از 6 ماهگی غذا دادن به کودک را شروع می‌کنند و این موضوع به عواملی همچون توانایی کودک در صاف نشستن و بالا گرفتن سر، رسیدن به وزنی معادل دو برابر وزن تولد و توانایی در کنترل دقیق‌تر حرکات دهان و زبان بستگی دارد. پزشکان با مشاهده و بررسی این موارد در نوزاد شروع غذای کمکی را به والدین توصیه می‌کنند.
انتخاب نوع غذای کمکی
غذاهای مختلفی برای شروع وجود دارند که سرلاک اولین پیشنهادی است که اغلب مطرح می‌شود اما این به آن معنا نیست که فقط می‌توانید از سرلاک برای شروع تغذیه کودک استفاده کنید. مشورت با پزشک متخصص به شما کمک میکند بهترین غذا را با توجه به شرایط و نمودار رشدی کودکتان به عنوان اولین غذای کمکی او انتخاب کنید. فرنی، سرلاک، پوره سیب زمینی، آب سوپ و حریره بادام از جمله مواد غذایی مفیدی هستند که می‌توانید برای شروع غذای کمکی به کودک بدهید. برخی دیگر از غذاها مانند برخی میوه‌ها، غذاهای گوشتی، سبزیجات و ماست به تشخیص پزشک و با توجه به شرایط کودک برای او توصیه می‌شود.
غذاهای کمکی در ماه‌های مختلف
در دادن غذای کمکی به نوزاد با صبر و حوصله پیش بروید و توصیه می‌شود غذاهای جدید را با فاصله دو تا سه روز به کودک بدهید. اگر کودک غذای جدید را پس زد و تمایلی به خوردن آن نداشت، بعد از چند روز مجددا امتحان کنید. در ادامه غذاهایی را که در ماه‌های مختلف نوزادی می‌توانید به فرزند خود بدهید شرح دادهایم.
1. غذای کمکی برای کودک هفت ماهه
کودک هفت ماهه همچنان به شیر مادر به عنوان غذای اصلی خود نیاز دارد. برای شروع بهتر است از فرنی آرد برنج برای فرزند خود استفاده کنید و بعد از آن کم کم حریره بادام را به برنامه‌ی غذاییش اضافه نمایید. برای اولین بار مقدار فرنی کمی به کودک بدهید، به تدریج به غذای او اضافه کنید تا در صورت حساسیت کودک به غذا با مشکل جدی مواجه نشوید. روزی یک بار و به اندازه‌ی یک تا سه قاشق مرباخوری به کودک فرنی دهید و کم کم به میزان آن بیافزایید. در آخرین هفته هفت ماهگی می‌توانید زرده تخم مرغ، ماست و سوپ را کم کم به برنامه غذایی کودک اضافه کنید.
2. غذای کمکی برای کودک هشت ماهه
سوپ می‌تواند غذای مفیدی برای کودک در این ماه باشد. به سوپ کودک نمک نزنید و اجازه دهید مواد غذایی داخل آن به خوبی پخته شوند. می‌توانید از مواد مختلفی مانند هویج، سیب زمینی، و بلغور گندم برای تهیه سوپ کودک استفاده کنید. نکته مهم اینکه تا قبل از یک سالگی داخل غذای کودک خود از اسفناج استفاده نکنید.
3. غذای کمکی کودک نه ماهه
توصیه می‌شود حبوبات را در ماه نهم به غذای کودک اضافه کنید. اما لازم است قبل از ریختن حبوبات در غذا آن‌ها را خیس کرده و اجازه دهید چند ساعت در آب بمانند و بعد اجازه دهید کامل پخته شوند. حبوبات منبع خوبی برای تأمین املاح و پروتئین بدن کودک به شمار می‌روند. برای کمک به هضم غذا در کودک می‌توانید بعد از مصرف غذا به او آب میوه طبیعی بدهید.
4. غذای کمکی برای کودک ده ماهه
در ده ماهگی می‌توانید از میوه‌ها به عنوان میان وعده و غذای کمکی برای کودک خود استفاده کنید. توجه داشته‌باشید که میوه‌ها خوب شسته شده باشند. در اواخر ماه دهم برنج کته به همراه آب گوشت، آب مرغ و ماهی می‌تواند غذایی مقوی و خوش طعم برای کودک باشد.
5. غذای کمکی برای کودک یازده و دوازده ماهه
اشتهای کودک در انتهای یک سالگی افزایش پیدا میکند با توجه به اشتهای او مقدار غذایش را بیشتر کنید. اگر کودک همراه سایر اعضای خانواده غذا می‌خورد، توصیه می‌شود از دادن غذای افراد بزرگسال به علت دارا بودن از مواد افزودنی، مواد سرخ شده و نمک بپرهیزید.
غذای کمکی نوزاد چگونه باید باشد؟
خوردن غذای غلیظ در حدود هفت ماهگی برای نوزاد با دشواری همراه است و امکان دارد معده‌ی او را اذیت کند؛ بنابراین غذای کمکی باید در ابتدا رقیق باشد و به تدریج مادر می‌تواند در ماه‌های بعدی به غلظت آن اضافه کند. با این روش تدریجی نوزاد کم کم به غذاهای غلیظ عادت میکند و می‌تواند در ده ماهگی غذاهای جامد را به راحتی بجود.
میزان غذای کمکی چقدر باید باشد؟
مقدار غذای کمکی که کودک باید روزانه دریافت کند، کاملا به شرایط او و تشخیص پزشک بستگی دارد. اما به طور کلی از شش ماهگی تا یک سالگی حدود سی تا پنجاه درصد نیاز تغذیه‌ای کودک باید از غذاهای کمکی و مابقی آن از شیر مادر تأمین شود. اغلب توصیه می‌شود کودک، روزانه غذای خود را در سه تا پنج وعده و هر بار چهار تا پنج قاشق چایخوری مصرف کند. همچنین با افزایش سن او مقدار غذایش نیز افزایش پیدا میکند. برای اشنایی با نیازهای اولیه و اساسی کودکان کلیک کنید.
شروع غذای کمکی جامد برای نوزاد
زمانی که کودک شروع به گرفتن اشیا و گذاشتن آن‌ها در دهان خود میکند و یا حرکات دهانی مانند جویدن از خود نشان می‌دهد، بهترین زمان شروع تغذیه او با غذاهای کمی سفت‌تر است. بین هشت تا ده ماهگی می‌توانید غذاهای جامد در اندازه کوچک که جویدن آن‌ها برای کودک راحت‌تر است را به او بدهید. در این سن می‌توانید غذاهایی مانند پنیر، سیب زمینی آب پز، تخم مرغ و تکه‌های کوچک و نرم گوشت و ماهی به فرزند خود بدهید.
استفاده از سفیده تخم مرغ در غذای کودک تا قبل از یک سالگی توصیه نمی‌شود. بین ده ماهگی تا یک سالگی کودک کم کم یاد می‌گیرد خود قاشق را به دست بگیرد و به دلیل رشد دندان‌ها می‌تواند غذاهای کامل‌تری مصرف کند. غذاهایی مانند سبزیجات و ماکارونی در این سن می‌توانید مفید باشد. لازم است والدین از مراحل رشدی کودک خود مطلع باشند تا بهتر بتوانند برای تغذیه او تصمیم بگیرند.
نکاتی در مورد شروع غذای کمکی نوزاد
غذای کمکی بر اساس نوع غذا و زمان شروع گاه با خطراتی برای نوزاد به همراه است؛ بنابراین توصیه می‌شود پیش از هر چیز از نظرات و مشاوره‌ی پزشک متخصص بهره‌مند شوید تا بهترین برنامه غذایی را متناسب با شرایط کودکتان در نظر بگیرید.
شیر مادر چون تحت حفاظت سیستم ایمنی بدن مادر قرار دارد، از بدن نوزاد در برابر باکتری‌ها و ویروس‌ها محافظت میکند اما غذاهای کمکی ممکن است به راحتی آلوده شوند و از آنجایی که دستگاه گوارش نوزاد هنوز به مقدار کافی قدرت مقابله با عوامل بیماری زا را ندارد، احتمال بیمار شدن و ابتلای کودک به عفونت و اسهال بعد از شروع غذای کمکی بیشتر می‌شود.
در صورتی که سابقه حساسیت در کودک یا خانواده او وجود دارد، لازم است بین غذاهای جدید فاصله بیندازید. برای مثال اجازه دهید سه تا چهار روز از شروع فرنی دادن به کودک بگذرد و سپس پوره دادن به او را شروع کنید. برخی از غذاها مانند شیر گاو، انواع توت، بادام زمینی، عسل، کیوی و خربزه حساسیت بیشتری ایجاد می‌کنند بنابراین بهتر است تا قبل از یک سالگی از دادن آن‌ها به کودکان خودداری کنید.
از مواد غذایی تازه برای تغذیه کودک خود استفاده کنید؛ غذایی که بیشتر از 24 ساعت از تولید آن گذشته باشد، احتمال ابتلا به مسمویت و بیماری‌های گوارشی را در کودک افزایش داده و ممکن است بسیار خطرناک باشد. برای اطمینان بیشتر از برنامه غذایی فرزند خود و آموزش رفتار صحیح با غذا نخوردن کودک می‌توانید از خدمات مشاوره کودک بهره‌مند شوید.
برای دریافت مشاوره در زمینه کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02166419012 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.
سؤالات متداول
اولین غذای کمکی به نوزاد چه باید باشد؟
مادران می‌توانند از فرنی با آرد برنج به عنوان اولین غذای کمکی کودک خود استفاده کنند و کم کم به او پوره‌ی سیب زمینی هم بدهند.
آیا می‌توان از مولتی ویتامین‌ها به عنوان غذای کمکی استفاده کرد؟
مولتی ویتامین‌ها اغلب از ابتدای نوزادی به تجویز پزشک، به عنوان غذای مکمل مورد استفاده قرار می‌گیرند. قطره مولتی ویتامین تنها چیزی است که تا قبل از 6 ماهگی می‌توان در کنار شیر مادر یا شیر خشک مصرف کرد. علاوه بر مولتی ویتامین ممکن است پزشک مصرف شربت آهن را نیز برای کودک شما توصیه کند.
منبع : شروع غذای کمکی نوزاد