در هفته سیزدهم بارداری یعنی شروع سه ماهه دوم، مادر و جنین علائم و تغییرات قابل توجهی را تجربه می‌کنند. در این هفته نسبت به هفته‌های قبل مادر آرامش و راحتی بیشتری داشته و ممکن است انرژی بالاتری برای انجام فعالیت‌های روزانه داشته باشد. با این‌حال در نواحی مختلفی از بدن دچار احساس خارش شده و پستان و باسن هم دچار ترک پوستی می‌شوند. جفت نیز به طور کامل رشد کرده و اندام‌های نوزاد در این هفته شروع به رشد می‌کنند. آشنایی با تغییرات ایجاد شده در بدن مادر و رشد نوزاد و روش‌های خودمراقبتی کمک می‌کند تا بتوانید نگرانی‌های خود را به حداقل برسانید و در صورت بروز علائم و مشکلات غیرعادی به متخصص مراجعه کنید. در ادامه به طور کامل درباره هفته سیزدهم بارداری توضیح خواهیم داد، در صورت بروز هر گونه سوال مشاوره کودک دریافت کنید.
منبع : هفته سیزدهم بارداری چه کارهایی باید بکنیم
وضعیت جنین در هفته سیزدهم بارداری
در طی هفته سیزدهم قد نوزاد بزرگ‌تر می‌شود و به حدود 7 سانت می‌رسد. همچنین وزنش حدود 23 گرم می‌شود که بیش از نیمی از وزن را سر او تشکیل می‌دهد. اندام‌های نوزاد در این هفته شروع به رشد می‌کنند اما هنوز قابل رویت به وسیله سونوگرافی نیستند. بافت اطراف سر، بازوها و پاها به تدریج به استخوان تبدیل می‌شود و روده کودک که تاکنون در بند ناف رشد می‌کرد، اکنون به شکم برمی‌گردد. از جمله تغییرات دیگر و جالب توجه این است که در این هفته نوزاد در مایع آمنیوتیک می‌تواند ادرار کند.
وضعیت مادر در هفته سیزدهم بارداری
در هفته سیزدهم بارداری هورمون‌های تولید شده توسط جفت بیشتر می‌شود، در نتیجه سطح هورمون‌ها در بدن مادر کاهش پیدا می‌کند و همچنین تهوع صبحگاهی کمتر می‌شود. در این هفته شکم مادر بزرگ‌تر شده و بالاتر و خارج لگن قرار می‌گیرد. بزرگ‌تر شدن شکم می‌تواند باعث ایجاد ترک‌های پوستی روی شکم شود، همچنین ممکن است پستان و باسن هم دچار ترک پوستی شوند. علاوه بر این پستان هم کمی بزرگ‌تر می‌شود و به تدریج مراحل تولید شیر شروع می‌شود، بنابراین اگر در این زمان پستان مادر ماساژ داده شود ممکن است مقداری کلستروم یا آغوز از نوک پستان خارج شود. منظور از کلستروم اولین شیری است که پس از زایمان ترشح می‌شود. بالاتر رفتن رحم هم باعث می‌شود تا تکرر ادرار به نسبت هفته‌های گذشته کمتر شود.
از نظر فعالیت‌های جنسی زنان وضعیت مختلفی را تجربه می‌کنند، برخی علاقه و اشتیاق جنسی بیشتری پیدا می‌کنند و برخی دیگر تمایلی به برقراری رابطه ندارند با این‌حال هر دو حالت طبیعی است و نیاز به نگرانی ندارد. نکته‌ای که وجود دارد این است که رابطه جنسی در حین بارداری اگر به شکل صحیح انجام شود هیچ آسیبی برای جنین ندارد. تنها در صورتی رابطه جنسی مضر است که پزشک به دلیل وضعیت خاصتان در بارداری این کار را منع کرده باشد. از جمله عوارض و علائمی که ممکن است مادر در این هفته تجربه کند می‌توان به تهوع، یبوست، احساس خارش، تکرر ادرار، تغییر در وضعیت پستان‌ها، سردرد و خستگی اشاره کرد.
مراقبت‌های لازم در هفته سیزدهم بارداری
انجام آزمایش خون
یکی از آزمایش‌هایی که برای تشخیص اختلالات کروموزومی در این دوران از مادر گرفته می‌شود آزمایش خون ساده است. اما پزشکان در این آزمایش دو ماده مخصوص بتای آزاد گنادوتروپین و پروتئین a پلاسما که در دوران بارداری ایجاد می‌شود را ارزیابی می‌کنند.
انجام سونوگرافی NT
هفته‌های 11 تا 13 بارداری بهترین زمان برای انجام سونوگرافی NT است. این نوع از سونوگرافی با ارزیابی مایع شفاف پشت گردن نوزاد امکان تشخیص زودهنگام اختلالات ژنتیکی و کروموزومی مانند سندروم داون، تریزومی 18 و اسپینابیفیدا را فراهم می‌آورد. اگر تا هفته‌های قبل سونوگرافی NT را انجام نداده باشید، هفته سیزدهم بارداری آخرین فرصت شما برای انجام این آزمایش است.
انجام آزمایش نمونه برداری پرزهای جفتی یا CVS
در صورتی که سونوگرافی NT ناهنجار و غیر معمول باشد معمولا مادران برای انجام آزمایش نمونه‌برداری پرزهای جفتی ارجاع داده می‌شوند. این آزمایش نسبت به سونوگرافی دقت بیشتری دارد و برای تشخیص اختلالات کروموزومی و ژنتیکی مانند مانند سندروم داون، تریزومی 18 و اسپینابیفیدا در هفته‌های دهم تا چهاردهم بارداری به کار می‌رود.
تغذیه مناسب
هرچه وضعیت بارداری به جلوتر پیش می‌رود، رعایت تعذیه سالم هم جدی‌تر خواهد شد. از این جهت داشتن برنامه برای تغذیه سالم بسیار حائز اهمیت است. خوردن نان و غلات مخصوصا نان سبوس‌دار به دلیل داشتن فیبر و ویتامین B برای مادر و نوزاد اهمیت زیادی دارد. مصرف ویتامین A و C که به وفور در سبزیجات تازه، صیفی‌جات و مرکبات مانند گوجه، لوبیا، پرتقال، نارنگی، خیار و… وجود دارد بسیار توصیه می‌شود زیرا خوردن این دست از مواد غذایی باعث پیشگیری از یبوست می‌شود. علاوه بر این خوردن برخی مواد غذایی مانند شیرینی‌جات، قند و کافئین باید به طور جدی مدیریت و کنترل شوند. به یاد داشته باشید که به دنبال افزایش وزن کاذب نباشید، بهتر است با رعایت تغذیه سالم وزنتان را افزایش دهید.
سایر مراقبت‌های لازم در هفته سیزدهم بارداری
_ در طی هفته سیزدهم بارداری به دلیل افزایش فشار جریان خون ممکن است مادر دچار گرفتگی بینی، گرفتگی گوش و به دنبال آن خونریزی از بینی شود. از این جهت به همراه داشتن دستمال کاغذی می‌تواند مفید باشد.
_ برای پیشگری از ترک‌های پوستی نواحی شکم، پستان و باسن بهتر است پوست خود را همیشه مرطوب نگه دارید.
_ از آنجایی که از این هفته به بعد شکم بالاتر و خارج از لگن قرار می‌گیرد بهتر است لباس بارداری بپوشید تا شکم و پستان‌ها در وضعیت راحت‌تری قرار بگیرند.
_ هیچگاه ورزش مناسب را فراموش نکنید. ورزش‌های ساده مانند پیاده‌روی و یوگا می‌تواند خیلی مفید باشد اما در درجه اول برای اینکه بدانید ورزش برایتان آسیبی ایجاد نمی‌کند حتما با پزشک خود مشورت کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.
سوالات متداول
آیا امکان تعیین جنسیت در هفته سیزدهم بارداری وجود دارد؟
امروزه معمولا با توجه به پیشرفت‌هایی که صورت گرفته است برخی از پزشکان تشخیص زودهنگام جنسیت نوزاد را انجام می‌دهند اما بهترین زمان برای تشخیص دقیق هفته چهاردهم به بعد است.
منبع : هفته سیزدهم بارداری چه کارهایی باید بکنیم