احساس شرم یکی از انواع احساسات خودآگاه و منفی است؛ که افراد در برابر آن واکنش های مختلفی از خود نشان می‌دهند. همه ما در شرایطی به علت برخی از اتفاقات و یا حتی رفتارها دچار شرمندگی شده ایم. در واقع برای بروز این احساس، دلایل مختلفی وجود دارد. شرم و با خجالت و یا حیا متفاوت خواهد بود. در واقع همه آنها از احساسات بد ما نسبت به خودمان نشات می‌گیرند. اما به طور کلی نمی‌توان آنها را مترادف دانست. وجود این احساس در وجود ما طبیعی بوده و حتی گاهی لازم است. اما نباید در برابر آن مقاوت کرد؛ بلکه باید نحوه برخورد درست با آن را آموخت.
منبع: احساس شرم | چرا احساس شرم میکنم | احساس شرمندگی
احساس شرمندگی
احساس شرم، احساسی درونی و ناخوشایند است و معمولا باعث ناراحتی افراد می‌شود. اما گاهی به وجودآورنده موقعیت شرم آور ما نیستیم. تفکیک این موضوع و همچنین فکر کردن به آن، کار راحتی نیستیم. در واقع گاهی راحت ترین کاری که از دست ما بر می‌آید؛ دادن احساس شرمندگی و حتی حس گناه به خودمان است. اگر این حس درون ما نهادینه شود و همواره آن را مانند کوله باری سنگین با خود حمل کنیم؛ قطعا دچار مشکلات زیادی خواهیم شد. در این مقاله به بررسی عوامل موثر در این زمینه می‌پردازیم.
چرا احساس شرم میکنم؟
اینکه چر احساس شرم می‌کنیم؛ سوالی است که برخی از افراد همواره به دنبال یافتن پاسخی برای آن هستند. در مواردی که مرتکب کار اشتباهی می‌شویم؛ با داشتن حس شرمندگی، درصدد جبران آن برمی‌آییم. اما اگر این احساس در شرایط غیر ضروری بروز کند؛ زندگی ما را تحت تاثیر قرار خواهد داد. برخی از شرایطی که در آن احساس شرمندگی می‌کنیم؛ شامل موارد زیر می‌شوند.
⭕مقایسه خود با دیگران
یکی از عادات رفتاری اشتباه، مقایسه خود با دیگران است. معمولا افراد نقاط قوت طرف مقابل را با نقاط ضعف خود مقایسه کرده و با اینکار باعث ایجاد احساس شرم در خودشان می‌شوند. اما موقعیت همه افراد متفاوت است و مقایسه کار درستی نیست. در واقع با اینکار، احساسات منفی در ما برانگیخته خواهند شد که به شرمندگی منجر می‌شود. به مرور زمان این باور در شما شکل می‌گیرد که نقص های زیادی دارید و کافی نیستید.
⭕بروز رفتار اشتباه خودمان
در بیشتر موارد، افراد به دلیل انجام یک رفتار اشتباه در جمع و یا حتی تنهایی، احساس شرم می‌کنند. برای مثال بیان کردن لغتی به صورت اشتباه در حین صحبت کردن، افتادن در خیابان و یا اشتباهاتی سهوی که برای هر کسی اتفاق می‌افتند. بهتر است از کنار این مسائل پیش پا افتاده به راحتی عبور کرده و از این بابت شرمنده شوید.هیچکس کامل نیست و همه افراد دچار اشتباهاتی می‌شوند.
⭕موقعیت های شرم آور
گاهی ما کاملا بی تقصیر هستیم و هیچ رفتار اشتباهی از ما سر نزده است. اما به دلیل قرارگیری در یک موقعیت شرم آور، دچار احساس شرم می‌شویم. برای مثال وقتی در حضور ما به دیگری توهین می‌شود و یا آنها رفتاری از خود نشان می‌دهند که برای ما خوشایند نیست. در اینجا با اینکه با منفعل هستیم و هیچ نقشی نداشته ایم؛ اما بازهم این حس به سراغمان می‌آید. البته شاید این احساس در این موقعیت به ما کمک کند؛ که این رفتار را تکرار نکنیم.
⭕اتفاقات گذشته
داشتن احساس شرم بدون هیچ دلیل و محرک و بیرونی، ریشه در گذشته فرد و مخصوصا دوران کودکی او دارد. برخی افراد به دلیل اینکه در دوران کودکی مدام مورد سرزنش و تحقیر قرار گرفته اند؛ این حس برای آنها تبدیل باور شده است. آنها تصور می‌کنند که مستحق داشتن چنین احساسی هستند. گاهی حتی از اینکه احساس شرم نمی‌کنند؛ دچار اضطراب می‌شوند. باید بپذیریم که گذشته را پشت یر گذاشته ایم و یا می‌توانیم آن را جبران کنیم؛ تا از این احساس رهایی یابیم.
واکنش در مقابل احساس شرم
همانطور که قبلا هم گفته شد؛ نحوه واکنش صحیح نسبت به احساس شرم، بسیار مهم است. در واقع افراد باید علت بروز این احساس را به درستی ریشه یابی کرده و با توجه به آن رفتار کنند. به طور کلی، روش هایی که دیگران و یا خودمان در مقابل احساس شرمندگی داریم؛ به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند.
📌پنهان کردن آن
طبیعی است که بسیاری از افراد، سعی در پنهان کردن احساس شرم دارند. گاهی در اینکار موفق شده و گاهی این حس به صورت فاحش در ظاهر و رفتار آنها مشخص می‌شود. اما نبایدآن را سرکوب کرد. پنهان کردن به روش درست باعث می‌شود تا احساسات خود را مدیریت کنیم و یا باعث ناراحتی و آزار دیگران نشویم.
📌تبدیل آن به واکنشی افراطی
دسته از افراد در مواجهه با احساس شرم، آن را تبدیل به یک واکنش افراطی می‌کنند و آن را به شکل های دیگر بروز می‌دهند. برای مثال خنده های عصبی و یا فریاد زدن، از واکنش های شدیدی هستند که از شرمندگی نشات می‌گیرند. فراموش نکنید که نشان دادن احساسات به شکل صحیح، نشان از سلامت روان و بلوغ افراد دارد و باید این مهارت را کسب کرد. حتی اگر دیگران باعث بروز این احساس در ما شده باشند نیز، بازهم نباید آن را به صورت افراطی نشان داد.
📌صحبت کردن در مورد آن
یکی از رفتارهای صحیح در مقابل احساس شرم، صحبت کردن در مورد آن است. اگر شخص دیگری باعث بروز این احساس در شما شده است؛ بهتر است در این مورد با او صحبت کرده و شرایط را توضیح دهید. حتی حرف زدن با یک مشاور نیز باعث از بین رفتن این حس منفی در افراد می‌شود. به همین دلیل اجازه دهید تا کمی احساسات تان فروکش کند و بعد از گذشت مدت زمان کوتاهی، در مورد آن صحبت کنید.
نشانه های احساس شرم
افراد وقتی دچار احساس شرم می‌شوند؛ نشانه هایی در ظاهر و رفتار آنها بروز می‌کند. با مشاهده این نشانه ها بهتر است به فرد احساس آرامش و امنیت بدهیم و یا به او کمک کنیم. برخی از نشانه هایی که در این هنگام بروز می‌کنند؛ به شرح زیر هستند.
🔸تحریک پذیری
🔸ترس و خجالت
🔸سرخ شدن صورت
🔸بی اعتماد شدن نسبت به دیگران
🔸شانه های افتاده
🔸لکنت زبان
🔸گریه بی دلیل
تاثیر احساس شرم
احساس شرم اگر یکی از واکنش های مداوم در زندگی ما شود؛ قطعا پیامدهایی برای سلامت روان ما ایجاد خواهد کرد. همانطور که دوران کودکی باعث پدیدایی این حس در افراد می‌شود؛ ادامه یافتن آن نیز ممکن خواهد بود. به همین دلیل افراد باید احساس شرم مزمن خود را از بین برده و واکنش های دیگری را جایگزین آن کنند. از تاثیراتی که شرمندگی بر افراد خواهد داشت؛ می‌توان به افسردگی، کمالگرایی، کاهش عزت نفس، اضطراب فراگیر، گوشه گیری و انزوا، اعتیاد و… اشاره کرد.
سخن پایانی
احساس شرم یکی از هیجانات پیچیده انسانی است که هم به آن نیاز داریم و هم نباید اجازه تداوم آن را بدهیم. شرمندگی، نگاه شما را به زندگی تغییر داده و حتی شخصیت شما را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد. بهتر است بر یک احساس بیش از حد تمرکز نکرده و رها کنید. در مورد نگرانی های خود با یک فرد مطمئن و یا یک روانشناس صحبت کرده و کمک بگیرید. کنترل و مدیریت احساسات، کار آسانی نیست و در این مسیر نیاز به یک مشاور خواهید داشت.
برای دریافت مشاوره در زمینه احساس شرم میتوانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
- ۰۲/۰۶/۱۲