خودسرزنشگری نوعی ویژگی شخصیتی است که به مرور با توجه به شیوه تربیتی و اتفاقاتی که در روند رشد رخ داده است، شکل می‌گیرد. بسیاری از افراد در صورتی که با شکست یا خطا مواجهه می‌شوند، خود را به شدت سرزنش می‌کنند. این افراد اعتقاد بر این دارند که این افکار ضریب خطای آنها را کم خواهد کرد. بیشتر افراد در جامعه دچار این ویژگی هستند. افراد کمالگرا و وسواسی بیشتر دچار خودسرزنشگری و مقصر دانستن خود می‌شوند. در شرایط شدیدتر گاهی خود را مقصر خطاهای دیگران می‌دانند.
منبع: خودسرزنشگری | درمان خودسرزنشی و ذهن سرزنشگر
خودسرزنشگری
خود سرزنش گری چیست؟ نوعی رفتار وافکار خودآیند است که افراد فعالیت های خود را دائم سرزنش می‌کنند و زیر سوال می‌برند. این افراد مدام از خودشان ایراد می‌گیرند و در هر موقعیتی خود را سرزنش می‌کنند. حتی در مواقعی خیلی شدید، دائم نشخوار فکری دارند. در موقعیت هایی افکار خود را به شدت به تحلیل اتفاقات افتاده اختصاص می‌دهند. به طور کل کسانی که مبتلا به خودسرزنشگری هستند، بابت اتفاقات و مسائلی که رخ می‌دهد، حتی اگر جزئی باشد خود را مقصر می‌دانند و احساس بدی به آنها دست خواهد داد.
نشانه های خود سرزنشگری
افراد دچار خودسرزنشگری با نشانه های زیر قابل شناسایی هستند. برخی از این نشانه ها به شرح زیر هستند. اگر این نشانه ها را در خود یا عزیزان تان می بینید حتما از خدمات مشاوره روانشناختی استفاده نمایید.
- اگر دیگران نیز کار خطا انجام دهند، خود را سرزنش خواهند کرد.
- باهر ناراحتی بیشترین غصه و ناراحتی را تحمل خواهند کرد.
- بیش از حد خود را محاکمه می‌کنند.
- توانمندی های خود را نمی‌بینند.
- ترسو
- منفعل
- ناراضی
- ویژگی کمالگرایی
- ایرادگیر
- وسواس
- اضطراب
- افسردگی
- استرس
- عدم شناخت استعداد ها
- کمبود اعتماد به نفس
علت خودسرزنشگری
به مرور با توجه به نوع تربیت و تجربه های دوران کودکی، خودسرزنشگری شکل خواهد گرفت. شما بدون آن که خود بدانید خطوط فکری و نحوه تحلیل تان نیز تحت تاثیر دوران کودکی و تجربیات تان است. بنابراین برای کشف علت و ریشه مشکل باید از خدمات تخصصی روانشناسان استفاده نمایید. در ادامه علل و عواملی که در خودسرزنشگری نقش دارد را شرح داده ایم.
1.کمال گرایی
افرادی که مبتلا به اختلال کمال گرایی هستند، خودسرزنشگری نیز در آنها شکل خواهد گرفت. افراد کمال گرا استانداردهای بسیار سخت گیرانه دارند و همه چیز را باید بدون ضعف انجام دهند. اگر در کاری با شکست مواجهه شوند و یا خطای کوچکی داشته باشند، خود را سرزنش می‌کنند.
2. رفتار والدین
کودکان آینه رفتار والدین خود هستند، زمانی که والدین با خطا مواجهه شوند و رفتار سرزنش گرانه انجام دهند، کودک با مشاهده یاد می‌گیرد که با پس از هر خطا خود را سرزنش کند و از خود ناراضی باشد.
3. خطاهای قبلی
گاهی به دلیل اشتباهات و خطاهایی که فرد در گذشته مرتکب شده است، دچار خودسرزنشگری می‌شود. اتفاقات نامطلوب، خطاها، شکست ها و اتفاقات ناگوار گذشته که به هر دلیلی رخ داده است ما را مبتلا به خودسرزنشگری خواهد کرد.
4. وسواس
یکی از دلایل خودسرزنشگری، وسواس است. گاهی کار اشتباهی که انجام نداده ایم و قصدش را هم نداریم اما به دلیل اختلال وسواسی که داریم این اشتباه دائم در فکر ما در حال کنکاش است. در نتیجه سبب خودسرزنشگری خواهیم شد.
5. رفتار اشتباه والدین
والدین در رشد و شکل گیری شخصیت افراد نقش بسیار مهمی دارند. گاهی در دوران کودکی اتفاقی رخ می‌دهد که کودک مقصر نیست اما با تنبیه و سرزنش های والدین روبرو خواهد شد. این احساس گناهی که در کودک رخ می‌دهد، موجب خودسرزنشگری می‌شود.
درمان خودسرزنشگری
خودسرزنشگری ویژگی خوشایندی نیست که فرد در طول عمر آن را تحمل کند. این ویژگی مشکلات زیادی را برای افراد ایجاد می‌کند. بهتر است برای درمان این ویژگی که باعث آسیب به سلامت روان افراد می‌شود، از روش های زیر اقدام کنید.
1. ارزیابی افکار
افراد خودسرزنشگر مانند افراد کمالگرا باورهای منفی به خطا، شکست و نقص دارند. هر اتفاق ناخوشایندی را شکست تلقی می‌کنند و غیر قابل پذیرش آنها است. برای افکار خود، سعی کنید منطقی فکر کنید که آیا طرز فکرتان صحیح است یا خیر؟ چه مقدار منطق چاشنی افکارتان است؟ آیا ارزش دارد سر چیزهای کوچک خود را مقصر بدانید؟
2. بررسی مزایا و معایب خودسرزنشگری
به افکار خودسرزنشگرایانه خود فکر کنید. آیا این افکار در گذشته سودی برای شما داشته است؟ آیا به شما کمک کرده است؟ آیا این ویژگی چه آسیب هایی به شما وارد کرده است؟ آیا‌تا به حال در زندگی شما مزایایی داشته است؟ اگر معایب خودسرزنشگری بیشتر از مزایای آن بود بهتر است سبک زندگی سالم را انتخاب کنید.
3. پذیرش اشتباهات
با یکی از روش های درمانی، درمانجویی که ویژگی خودسرزنشگری دارد می‌آموزد تا اشتباهات خود را بپذیرد. انسان جایز الخطا است و ممکن است در کاری شکست بخورد یا خطایی مرتکب شود. این تکنیک درمانی کمک می‌کند که به جای سرزنش و مقصر دانستن خود، از راهکارهای بهتری استفاده کنید.
4. کمک از اطرافیان
زمانی که به ویژگی های نامناسب خودسرزنشگری پی بردید، از دوستان و اطرافیان خود کمک بگیرید تا زمانی که این افکار به سراغ شما آمدند، نگذارند تا این تفکر ادامه پیدا کند. با کمک ازاطرافیان روند بهبودی و درمان سریع تر اتفاق خواهد افتاد.
5. کمک از روانشناس
مشورت و کمک از روانشناس بسیار مهم است. افرادی که افکار خودسرزنشگرانه دارند، با کمک از روانشناس می‌توانند راحت تر و بدون چالش بیشتر روند درمان را پیش بگیرند. روانشناس با بررسی ویژگی های شخصیتی که دارید بهترین روند درمانی را استفاده می‌کنند.
کلام آخر
خودسرزنشگری یکی از ویژگی های شخصیتی منفی است که افرادی را درگیر خود کرده است. کمالگرایی و وسواس در بروز این ویژگی اثر گذار هستند. بسیاری از افراد توانایی خود درمانی و کنترل افکار را ندارند. با کمک از روانشناس و مشورت با آن روند درمانی خوبی را خواهید داشت. مرکز مشاوره ذهن نو از خدمات حضوری و تلفنی برخوردار است. شما عزیزان برای ارتباط با متخصصین با تجربه ذهن نو با شماره تلفن های درج شده تماس حاصل فرمایید.
برای دریافت مشاوره در زمینه خودسرزنشگری میتوانید در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
سوالی دارید؟ با ما تماس بگیرید
تماس با برترین مشاوران از طریق تلفن ثابت در سراسر کشور از 8 صبح الی 12 شب حتی ایام تعطیل
سراسر کشور :9099070354
جهت مشاوره تلفنی با موبایل و رزرو وقت حضوری
- ۰۱/۱۱/۲۸