حافظه کوتاه مدت از طریق حواس پنجگانه اطلاعات موجود در محیط را دریافت و برای مدت زمان کوتاهی ذخیره می‌کند. اطلاعات ذخیره شده در حافظه‌کوتاه مدت یا از طریق روش‌های مختلف شامل تکرار، وارد حافظه‌بلند مدت می‌گردند. و یا از روی حافظه‌کوتاه مدت پاک می‌شوند.
بنابراین با تمامی این توضیحات حافظه‌کوتاه مدت بخش مهمی از حافظه می‌باشد که در صورتی که درست عمل نکند هیچ اطلاعاتی نمی‌تواند در حافظه بلند مدت ذخیره گردد. فراموشی سریع هر چیزی وابسته به حافظه کوتاه مدت می‌باشد. به همین دلیل بهتر است افراد با افزایش شناخت نسبت به حافظه‌کوتاه مدت سعی کنند آن را تقویت کنند. برای دریافت مشاوره تلفنی کلیک کنید.
منبع: حافظه کوتاه مدت | محل حافظه کوتاه مدت در مغز
حافظه کوتاه مدت چیست؟
حافظه کوتاه مدت بخش اصلی و مهمی در حافظه‌می‌باشد. که اطلاعات دریافتی از طریق حواس پنج گانه در آن ذخیره می‌شوند. حافظه‌کوتاه مدت‌همانند یک چرک نویس عمل می‌کند؛ به این معنی که اطلاعات ابتدا بر روی حافظه کوتاه‌مدت ذخیره می‌شوند. و در صورتی که به اندازه کافی تکرار و تداعی شوند، از حافظه‌کوتاه مدت وارد حافظه‌بلند مدت می‌گردند و برای سال‌ها در آنجا ذخیره می‌شوند. در صورتی که حافظه‌کوتاه مدت در فردی دچار مشکل شود؛ علائم زوال عقل و آلزایمر در او نمایان خواهد شد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه زوال عقل کلیک کنید.
به عنوان مثال زمانی که شما یک شماره را به خاطر می‌سپارید، آن اطلاعات در حافظه کوتاه مدت شما ذخیره می‌شود و در صورتی که آن را به اندازه کافی تکرار نکنید؛ این شماره به مرور از ذهن شما پاک خواهد شد. در صورت تکرار هر روزه آن شماره، کدهای مربوط به آن در حافظه‌بلند مدت شما ذخیره می‌گردند.
مدت زمان حافظه کوتاه مدت
اطلاعاتی که در حافظه کوتاه مدت ذخیره می‌شود حدود 20 الی 30 ثانیه ذخیره می‌شوند. برخی اطاعات تا 1 دقیقه در حافظه باقی می‌ماند. اما به طور کل این اطلاعات خود به خودی محو می‌شوند. هر اطلاعاتی که وارد این حافظه می‌شود به سرعت جایگزین اطلاعات قدیمی می‌شود. و توجه زیاد به این اطلاعات، باعث انتقال اطلاعات به حافظه‌بلند مدت می‌شود. مدت زمان حافظه‌کوتاه مدت با استفاده از روش هایی مانند بلند گفتن اطلاعات و تکرار ذهنی می‌توان افزایش داد.
ظرفیت حافظه کوتاه مدت
با توجه به تحقیقاتی که صورت گرفته است، ظرفیت حافظه‌کوتاه شامل هفت بخش یک اطلاعات می‌باشد. به این معنی که می‌توان یک شماره هفت رقمی را در حافظه کوتاه مدت ذخیره کرد و اگر اطلاعات آن به درستی در حافظه‌بلند مدت ذخیره نشود، به مرور از حافظه‌کوتاه‌مدت حذف می‌گردد.
تحقیقاتی که به تازگی انجام شده است، نشان می‌دهد که ظرفیت حافظه کوتاه مدت انسان‌ها از 7 داده به 4 داده کاهش پیدا کرده است. از دلایل اصلی این موضوع استفاده از موبایل‌های هوشمند است که بیشتر افراد سعی می‌کنند به جای استفاده از مغز برای ذخیره سازی اطلاعات لازم، از این لوزام الکترونیکی استفاده کنند.
استفاده از تمام ظرفیت حافظه کوتاه مدت
بسیاری فکر می‌کنند که حافظه خوب وابسته به عوامل ژنتیکی است و نمی‌توان آن را با تمرین کردن تقویت کرد. در حالی که حافظه خوب یک مهارت آموختنی است که برای به دست آوردن آن میتوانید از راهکارهایی که در ادامه آورده‌ایم استفاده کنید.
- بنویسید : نوشتن میزان استرس را کم کرده و تمرکز و حافظه‌را درگیر می‌کند و باعث می‌شود اطلاعات سریع‌تر در حافظه کوتاه مدت ذخیره شود.
- بلند حرف زدن : اگر قصد دارید چیزی را به خاطر بسپارید، آن را با صدای بلند تکرار کنید.
- تقسیم داده‌های بزرگ‌تر به داده‌های کوچک : برای اینکه بتوانید داده‌های بزرگ را در حافظه کوتاه مدت خود ذخیره کنید، آن را به داده‌های کوچک‌تر تقسیم کنید. در واقع همان کاری که در حفظ کردن یک شماره تماس انجام می‌دهید.
- تفکیک حواس پرتی از مشکل حافظه : بسیاری از افراد داشتن حواس پرتی را به مشکلات حافظه ربط می‌دهند. حواس پرتی ربطی به حافظه ندارد و فرد برای رفع آن باید تلاش کند تمرکز خود را بر روی موضوعات بیشتر کند. برای کاهش حواس پرتی تکنیک‌های ذهن آگاهی نیز موثر می‌باشد.
علائم و نشانه‌های ضعف حافظه کوتاه مدت
ضعیف شدن حافظه کوتاه مدت شروع ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها می‌باشد. در واقع زمانی که فرد احساس کند نمی‌تواند اتفاقات اخیر را به یاد آورد، دچار ضعف در حافظه‌کوتاه مدت شده است. در ادامه به علائم و نشانه‌های ضعیف شدن حافظه‌کوتاه مدت اشاره کرده‌ایم :
- گم کردن اشیائی که روزانه با آن‌ها سر و کار دارید.
- سخت به یاد آوردن کلمات در زمان صحبت کردن.
- فراموش کردن آنچه که مطالعه شده است.
- وارد جایی می‌شوید اما به یاد نمی‌آورید برای چه کاری.
- اشتباه خطاب کردن اسم اطرافیان.
- مشکل در درک دستور غذا یا دستورالعمل ها
- پرسیدن نام فردی به طور مکرر
- گیج شدن راجب قرارهایی که دارند
- فراموشی رویدادهای اخیر
- فراموشی مکان وسایل
- فراموشی چیزی که در رادیو یا اخبار شنیده اید.
علت ضعیف بودن حافظه کوتاه مدت
علت اصلی آلزایمر و یا زوال عقل، از دست دادن حافظه کوتاه مدت است. هر چه سن افراد بیشتر شود به همان اندازه نیز در معرض از دست دادن حافظه‌کوتاه مدت خود قرار دارند. به همین دلیل هر چه سن انسان‌ها بیشتر شود، باید به کاهش تمرکز و فراموشی‌های کوتاه مدت خود توجه بیشتری داشته باشند. در ادامه به علت‌های اصلی ضعیف شدن حافظه‌کوتاه مدت اشاره کرده‌ایم :
- استرس
- پرت شدن حواس
- افزایش سن
- بیماری عصبی (آلزایمر، هانتینگتون، پارکینسون، فراموشی پیشانی گیجگاهی، زوال عقلی عروقی )
- درد مزمن
- صرع
- کم خوابی
- سکته مغزی
- تومورها
- عفونت
- اعتیاد به الکل
- آسیب مغزی
- درمان دارویی
- کم کاری تیروئید
- کاهش بینایی و شنوایی
- عوامل روانی شامل ضربه شدید روحی و روانی
- سوء تغذیه
راه‌های تقویت حافظه کوتاه مدت
آنچه که روشن است، این موضوع می‌باشد که هیچ انسانی دوست ندارد حافظه خود را از دست بدهد و دچار زوال عقل و بیماری‌های مرتبط با آن همچون آلزایمر گردد. به همین دلیل بهتر است افراد برای جلوگیری از تضعیف حافظه کوتاه مدت از برخی روش‌ها برای تقویت حافظه خود استفاده کنند. در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا با روش‌های تقویت حافظه کوتاه مدت آشنا کردیم.
1. داشتن یک رژیم غذایی سالم
یک رژیم غذایی سالم و سرشار از میوه و سبزیجات تازه می‌تواند افراد را از خطر تضعیف حافظه کوتاه مدت در امان نگه دارد. بنابراین سعی کنید در رژیم غذایی خود از سبزیجات، میوه، پروتئین کافی استفاده کنید و در مقابل چربی‌ها، شکر، نمک و … را کم‌تر مصرف نمایید. بد نیست بدانید شکر از مضرترین موادغذایی برای حافظه محسوب می‌شود. و علت اصلی بیماری آلزایمر نیز شناخته شده است.
در طول هفته از مواد غذایی سرشار از امگا 3 همچون روغن زیتون، ماهی، میگو، سویا و گردو استفاده کنید. در نظر داشته باشید اگر عادت دارید برای صبحانه پنیر بخورید حتما در کنار آن مقداری نیز گردو مصرف کنید. چراکه پنیر برای هضم شدن به فسفر نیاز دارد و در صورتی که به تنهایی مصرف شود عملکرد حافظه را مختل می‌کند.
بدن خود را هیدراته نگه دارید و در طول روز به اندازه کافی آب مصرف کنید. کم آبی بدن دارای تاثیر مستقیمی بر روی انقباض مغزی و ضعیف شدن حافظه کوتاه مدت می‌باشد و حتی می‌تواند هوشیاری را نیز کاهش دهد. انواع شکلات‌های تلخ، زنجبیل، گیاه جینسینگ و نوشیدنی‌های کافئین‌دار مثل قهوه و چای،نیکوتین و … نیز در تقویت حافظه کوتاه مدت تاثیرگذار هستند.
2. توجه به سلامت جسمی و روانی
از دیگر عامل‌هایی که می‌تواند در تقویت حافظه کوتاه مدت نقش موثری داشته باشد، ارتقای سلامت جسمی و روانی است. به همین دلیل لازم است به سلامت جسمی و روانی خود توجه داشته باشید و حتی زمان‌های کوتاهی در روز را به ورزش کردن اختصاص دهید.
از برخی بیماری‌های جسمی و روانی که دارای تاثیرات منفی بر روی عملکرد حافظه کوتاه مدت می‌باشد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- دیابت
- فشار خون بالا
- مشکلات تیروئید
- سرطان‌ها
- اختلالات روانی مثل افسردگی
در صورتی که به دلیل برخی اختلالات روحی و روانی، حافظه کوتاه مدت شما ضعیف شده است. میتوانید برای تقویت حافظه خود از مشاوره روانشناسی مرکز ذهن نو بهره ببرید.
3.تغییر سبک زندگی
سبک زندگی یکی از راه های تقویت حافظه کوتاه مدت است. که هر فردی برای خود انتخاب می‌کند، می‌تواند در تقویت و یا تضعیف حافظه او نقش داشته باشد. شغل‌هایی که فکر و مشغله زیادی را به دنبال دارند، باعث پایین آمدن سطح تمرکز نیز می‌شوند. و هجوم اطلاعات زیاد باعث کاهش عملکر حافظه کوتاه مدت در آن‌ها می‌گردد. بهتر است در طول شبانه روز، 7 تا 8 ساعت بخوابید و البته که خواب باکیفیت شب برای مغز انسان بهتر است. کمبود خواب عملکرد مغز و حافظه را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
4. کاهش استرس
همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم، از علت‌های ضعیف شدن حافظه کوتاه مدت، استرس می‌باشد. استرس با تخریب حافظه کوتاه مدت باعث به خطر افتادن سلامت جسمانی می‌گردد. در صورتی که دچار اختلالات اضطرابی هستید، بهتر است برای کنترل آن با یک روانشناس مشورت کنید و تکنیک‌های لازم برای غلبه بر استرس را بیاموزید.
5.انجام بازی‌های ذهنی
برای تقویت حافظه بازی‌های ذهنی بسیاری طراحی و تولید شده‌اند که انجام آن‌ها می‌تواند تاثیرات مثبتی در عملکرد مغز داشته باشد. بنابراین برای تقویت حافظه کوتاه مدت سعی کنید زمان‌هایی برای انجام بازی‌های ذهنی همچون سودوکو، شطرنج، منچ، ماروپله، جورچین و … اختصاص دهید.
چه موادی مانع از تقویت حافظه کوتاه مدت می‌شوند ؟
برخی از عوامل و یا مواد غذایی در یک رژیم غذایی ناسالم مانع از تقویت حافظه کوتاه مدت می‌شود. از مهم‌ترین موانع تقویت حافظه‌کوتاه مدت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- مواد مخدر شامل ماری جوانا یا گل، کوکائین، هروئین و متامفتامین‌ها
- داروهای ضد اضطراب مثل بنزودیازپین‌ها
- قرض‌های ضد افسردگی
- داروهای مسکن
- و …
سخن آخر
حافظه کوتاه مدت در واقع اطلاعات بی‌مورد را فیلتر می‌کند و اطلاعات مفید را برای ذخیره شدن به حافظه‌بلند مدت ارسال می‌نماید. بنابراین فراموش کردن برخی اطلاعات غیرضروری که روزانه با آن‌ها سرو کار داریم چندان اهمیتی ندارد؛ اما در صورتی که فراموشی‌ها به صورت مداوم تکرار شود، برای جلوگیری از ابتلا به آلزایمر باید به یک متخصص مراجعه کرد.
برخی رویدادهای پر استرس همچون از دست دادن شغل، مرگ عزیزان، شوک عاطفی و … نیز می‌تواند باعث کاهش حافظه شود که معمولا پس از مدتی بهبود پیدا می‌کند.
در نظر داشته باشید مشکلات مربوط به حافظه کوتاه مدت هر چه سریع‌تر شناسایی شوند، با درصد بالاتری نیز درمان می‌گردند. شما عزیزان میتوانید در صورتی که دچار حواس پرتی، استرس و اضطراب، مشکلات روحی و روانی و … هستید برای دریافت مشاوره تخصصی با مشاوران مرکز ذهن نو در ارتباط باشید.
برای دریافت مشاوره در زمینه حافظه کوتاه مدت میتوانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.
سوالی دارید؟ با ما تماس بگیرید
تماس با برترین مشاوران از طریق تلفن ثابت در سراسر کشور از 8 صبح الی 12 شب حتی ایام تعطیل
سراسر کشور :9099070354
جهت مشاوره تلفنی با موبایل و رزرو وقت حضوری
- ۰۱/۱۱/۱۶