ترس از عنکبوت یا آرکانوفوبیا (Arachnophobia)، در واقع به ترس غیرمنطقی، شدید و مداوم از هر نوع عنکبوت و نیش آن گفته می‌شود که پاسخ اضطرابی فوری ایجاد می‌کند. همچنین عنکبوت هراسی یکی از انواع اختلالات فوبیای خاص است که در دسته اختلالات اضطرابی قرار می‌گیرد. عوامل مختلفی مانند تجربه ناگوار، رفتارهای آموخته شده و عوامل فردی می‌تواند در ایجاد این اختلال نقش داشته باشد. این بیماران خود می‌دانند که ترسشان منطقی نیست، با این حال قادر به کنترل آن نیستند. خوشبختانه فوبیا درمان پذیر بوده و از روش‌های گوناگونی برای بهبود می‌توان بهره برد. در ادامه به علل، علائم و بهترین راهکارهای درمان عنکبوت هراسی خواهیم پرداخت. برای آشنایی با سایر انواع فوبیای حیوانات کلیک کنید.
منبع: ترس از عنکبوت | نشانه ها ، علل و درمان فوبی عنکبوت
ترس از عنکبوت
شدت ترس از عنکبوت ممکن است بسیار زیاد باشد و منجر به اضطراب شدید شود. افراد مبتلا به ترس از عنکبوت، ترسی عمیق و غیرمنطقی از عنکبوت یا موقعیت‌هایی که در ارتباط با این حیوان است، دارند. با گذشت زمان، دایره این ترس گسترده‌تر خواهد شد. برای مثال فرد از تصویر عنکبوت یا شنیدن کلمه عنکبوت نیز خواهد ترسید. به دنبال گسترده شدن ترس، فرد رفتارهای خود را محدودتر می‌کند تا از مواجهه با عنکبوت‌ها اجتناب ورزد.
چه عواملی باعث ایجاد ترس از عنکبوت می‌شود؟
فوبیای مربوط به حیوانات، نوع متداولی از هراس‌های خاص است. با این حال، هنوز دقیقا مشخص نیست چه عواملی باعث ایجاد این فوبیا می‌شود. اعتقاد بر این است که عوامل زیر در ایجاد فوبی عنکبوت نقش دارند.
تجربیات منفی
فوبیای عنکبوت ممکن است به یک تجربه پریشانی یا ناخوشایند مرتبط باشد. به عنوان مثال، احساس درد ناشی از نیش عنکبوت یا داشتن واکنش بد به جای میش می‌تواند منجر به ترس از عنکبوت‌ها شود.
رفتارهای آموخته شده
فرد ممکن است بر اساس اطلاعاتی که دریافت می‌کند این ترس را یاد بگیرد. برای مثال مواردی مانند مشاهده ترس والدین از عنکبوت‌ها یا شنیدن اخبار یا هشدارهای مربوط به “حمله عنکبوت‌ها” به فرد می‌آموزد که برای محافظت از خود، باید از عنکبوت‌ها فاصله بگیرد.
عوامل فردی
هرکس ترس و اضطراب را به روش خاصی پردازش می‌کند. برخی از افراد ممکن است به طور طبیعی نسبت به سایرین، آمادگی بیشتری برای واکنش‌های اضطرابی نسبت به مسائل داشته باشند.
نشانه های ترس از عنکبوت چیست؟
علائم فوبیای عنکبوت می‌تواند شامل علائم روانی و جسمانی باشد. در صورتی که تمام این علائم یا برخی از آن‌ها برای حداقل 6 ماه، در فرد باقی مانده باشد، وی دچار اختلال ترس از عنکبوت یا فوبیای عنکبوت است.
علائم روانی و رفتاری
- احساس ترس و اضطراب شدید هنگام فکر کردن یا دیدن عنکبوت‌ها
- فرد با توجه به این که از ترس غیرمنطقی خودآگاه است اما احساس اضطراب غیرقابل کنترل دارد
- اجتناب از موقعیت‌ها و مکان‌هایی که ممکن است در آنجا عنکبوت وجود داشته باشد
- تغییر مسیر حتی با وجود احتمال پایین وجود عنکبوت
- جیغ زدن و گریختن هنگام مواجهه با عنکبوت
- دریافت کمک برای دور کردن یا گرفتن عنکبوت
- صرف زمان زیاد برای چک کردن محل نشستن یا خوابیدن برای اطمینان از عدم وجود عنکبوت
- سختی دادن به خود در محل هایی غیر از خانه به دلیل امکان وجود عنکبوت (برای مثال نشسته خوابیدن، بیرون ماندن در هوای سرد، ننشستن در کنار سایر دوستان و…)
- درگیری ذهن دائمی نسبت به وجود عنکبوت
- دست نزدن به اسبابی که عنکبوت روی آن ها وجود داشته (حتی اگر این یک احتمال باشد)
- پرخاشگری و رفتار مهاجمانه با کسانی که در این باره با آن ها شوخی کنند
علائم جسمانی
- افزایش ضربان قلب
- تعریق زیاد قسمت های مختلف بدن به خصوص دست ها و پاها
- لرزش
- گرفتگی یا درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- سرگیجه
- حالت تهوع
- سردرد
- احساس مردن
- خشک شدن دهان
- تکرر ادرار
- زنگ زدن گوش
- تب شدید در موارد شدید
ترس از عنکبوت در کودکان
کودکان به خوبی بزرگسالان، قادر به بیان احساساتشان نیستند. از طرفی ممکن است آن‌ها نام احساسی که تجربه می‌کنند را به خوبی ندانند. علائم ترس از عنکبوت که در بالا گفته شد، می‌تواند در کودکان، به صورت بی‌قراری، گریه، بدخلقی و یا سایر علائم دیده شود.
روش‌های درمان ترس از عنکبوت
ساینوفوبیا همانند هر فوبیای خاص دیگر به میزان قابل توجهی به رواندرمانی پاسخ می‌دهد. از همین رو اگر ترس از عنکبوت برای‌تان دردسرساز شده و می‌خواهید آن را درمان نمایید، بهتر است به یک روانشناس مراجعه کنید. رویکردهای مختلفی وجود دارد که روانشناسان به کمک آن‌ها در جلسات مشاوره به شما یاری می‌رسانند تا بر ترس خود غلبه کنید. در این میان رویکرد شناختی رفتاری و تکنیک‌های خاص آن نظیر مواجه سازی تدریجی از بیشترین اثربخشی برخوردار است که در ادامه برخی از آن‌ها را به طور مختصر شرح داده‌ایم.
درمان شناختی رفتاری
هدف درمان شناختی رفتاری تغییر شیوه تفکر و رفتار فرد در مورد موضوع ترس است. یک متخصص بهداشت روان به واسطه تکنیک‌هایی با فرد همکاری خواهد کرد تا به وی در درک و مدیریت احساس اضطراب کمک کند.
در طول فرآیند درمانی، متخصصان این ایده را در فرد تقویت می‌کنند که ترس از زنبور به طور کلی بی خطر است. همچنین ممکن است تمرینات تنفس و ریلکسیشن را به فرد آموزش دهند تا بتوانند با فوبیای زنبور مقابله کنند.
مواجهه درمانی
همانطور که از نام این روش درمانی پیداست، قرار گرفتن در معرض محرک استرس زا به صورت تدریجی یا یکباره است. هدف مواجهه درمانی این است که فرد با گذشت زمان پاسخ خود را تغییر دهد و به فرد در مدیریت بهتر احساس اضطراب کمک کند. این روش درمانی اغلب با درمان شناختی رفتاری ترکیب می‌گردد.
غرقه سازی از روش‌های درمان ترس از عنکبوت
در این روش، فرد به طور ناگهانی و یکباره با تعداد زیادی عنکبوت، مواجه می‌شود. اکثر افراد در این شرایط به دلیل ترسی که احساس می‌کنند می‌خواهند موقعیت را ترک کنند. نکته مهم درمان این است که نباید به فرد اجازه ترک محیط داده شود. باقی ماندن فرد در این شرایط باعث تجربه یکباره اضطراب و درمان خواهد شد.
حساسیت زدایی منظم
عواملی نظیر غیراخلاقی بودن و مشکلاتی نظیر آن، باعث شد تا حساسیت زدایی منظم، بیشتر از غرقه سازی توجه درمانگران را به خود جلب کند. در این روش به فرد آموزش داده می‌شود که با استفاده از تکنیک‌هایی نظیر انقباض و انبساط عضلات و یا تکنیک‌های تنفس منظم، اضطرابش را کنترل کند. بعد از یادگیری موفقیت آمیز این مسئله، فرد می‌بایست یک فهرست از عواملی که باعث ترس می‌شوند، به ترتیب اولویت مشخص کند.
در مرحله سوم، درمانگر فرد را با موضوعی که کمترین ترس را در وی ایجاد می‌کرده، مواجه می‌کند و فرد باید بر اساس تکنیک‌هایی که آموزش دیده، با اضطرابش مقابله کند. هنگامی که وی توانست، اضطرابش را در این مرحله کنترل کند، مرحله بعدی فهرست به وی ارائه می شود.
واقعیت مجازی
استفاده از تکنولوژی واقعیت مجازی در سال‌های اخیر، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. در این تکنیک فرد با استفاده از واقعیت مجازی با موضوع ترسش رو‌به‌رو می‌شود. با توجه به امکانات واقعیت مجازی که باعث می‌شوند فرد تصور کند در همان محیط قرار گرفته، وی احساس می‌کند واقعا در میان عنکبوت‌ها قرار دارد. استفاده از واقعیت مجازی، باعث می‌شود که فرد با امنیت بیشتری با موضوع ترس مواجه شود. تحقیقات روانشناسی نشان می‌دهد که استفاده از این تکنولوژی به اندازه مواجهه واقعی سودمند است.
دارو درمانی
داروها معمولاً برای درمان فوبیای خاص استفاده نمی‌شوند. با این حال، در برخی موارد، آن‌ها ممکن است به صورت کوتاه مدت برای کمک به کاهش علائم اضطراب کمک کننده باشند. عمدتا از داروهای بنزودیازپین نظیر آلپرازولام و یا لورازپام که نوعی آرام بخش و داروی ضد اضطراب هستند برای افراد مبتلا به فوبی خاص استفاده می‌شود. همچنین داروهای بتا بلوکر، می‌تواند برخی از علائم جسمی مانند فشار خون بالا و ضربان قلب را کاهش دهد.
سخن آخر
ترس از عنکبوت مانند سایر ترس ها می تواند یک نوع ترس معمولی و یا یک اختلال و فوبی باشد. هر چند ترس از عنکبوت در خیلی موارد نیاز به درمان ندارد، اما در صورت بروز نشانه های ذکر شده باید هر چه زودتر برای درمان به متخصصین سلامت روان مراجعه نمایید. روانشناسان این حوزه با بررسی علل و نشانه ها بهترین درمان را برای شما پیش خواهند گرفت.
باید در نظرداشته باشید که عدم درمان فوبی عنکبوت موجب بدتر شدن و گسترش این ترس به سایر موضوعات خواهد شد. حتی در برخی موارد شاهد بروز نشانه هایی از اختلالات اضطرابی شدید خواهیم بود. پس مساله را ناچیز ندانسته و با شماره های درج شده جهت دریافت مشاوره تماس بگیرید.
برای دریافت مشاوره در زمینه ترس از عنکبوت میتوانید در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
سوالی دارید؟ با ما تماس بگیرید
تماس با برترین مشاوران از طریق تلفن ثابت در سراسر کشور از 8 صبح الی 12 شب حتی ایام تعطیل
سراسر کشور :9099070354
جهت مشاوره تلفنی با موبایل و رزرو وقت حضوری
- ۰۱/۱۱/۱۴