یکی از تخصص‌های حوزه سلامت روان، روانشناسی خانواده است. این حیطه از روانشناسی به بررسی مشکلات خانوادگی، مسائلی در ارتباط با فرزندان، طلاق، ازدواج مجدد والدین، استقلال یافتن فرزندان، مشکلات تحصیلی کودکان و از این دست مسائل می‌پردازد. از آنجا که عملاً هیچ خانواده‌ای بدون مشکل نیست، لذا آشنایی با این تخصص امری بسیار مفید و کاربردی خواهد بود. برای دریافت خدمات درمانی در این زمینه برای دریافت مشاوره خانواده اقدام نمایید.
منبع: روانشناسی خانواده چه ضرورتی دارد؟
تعریف روانشناسی خانواده
یکی از گرایش‌های حوزه روانشناسی مربوط به بررسی خانواده و روابط متقابل هر یک از اعضای آن می‌شود. روانشناسی خانواده ، علمی است که به‌طور مشخص به بررسی افکار، هیجانات و برخوردهای افراد خانواده، روابط بین زوجین، ارتباطات متقابل والدین و فرزندان و خواهر و برادرها می‌پردازد.
بر طبق مبانی نظری این رویکرد، کارکرد صحیح روان‌شناختی هر عضو، درگرو پویایی نظام خانواده و انعطاف‌پذیری نقش‌های این گروه است. متخصصان برای سنجیدن این ویژگی از اطلاعات متنوعی سؤال می‌کنند؛ ازجمله: تاریخچه اتفاقات خانواده، روابط فعلی اعضا با یکدیگر، تعاملات خانواده با اطرافیان و موقعیت کنونی این نظام در بین خرده سیستم‌های دیگر جامعه (ازنظر فرهنگی، قومی، تحصیلات، بهداشت عمومی، سلامت روانی و…).
روانشناسان حیطه خانواده تلاش می‌کنند تا با کمک اطلاعاتی از کل زوجین و فرزندان آن‌ها به دست می‌آورند، درک روشنی در مورد مشکلات پیش‌آمده برای خانواده پیدا کنند. این امر برای دادن مناسب‌ترین راهنمایی‌های برای رفع مسائل اتفاق افتاده بسیار ضروری است.
مشکلات رایج خانواده‌ها در روانشناسی خانواده
حقیقت این است که خانواده کاملاً سالم فقط در مباحث نظری عنوان‌شده است. تمام خانواده‌ها در طول تاریخ خود، دچار مسائل و رخدادهایی گشته‌اند که زمینه‌ساز بروز ناراحتی‌هایی در روابط درون فردی یا میان فردی اعضا شده است. لازم به ذکر است عبور خانواده از برخی مراحل رشد اعضای آن نیز به‌طور طبیعی باعث به وجود آمدن برخی مشکلات در آن می‌گردد. برای آشنایی با معیارهای خانواده سالم کلیک کنید.
ازجمله شایع‌ترین شکایات خانواده که درروند جلسات مشاوره مطرح می‌کنند، عبارت‌اند از:
- مشکلات ارتباطی بین زوجین
- طلاق
- مشکل در روابط جنسی زوجین
- مسائل تحصیلی فرزندان
- مشکلات ارتباطی بین والدین و فرزندان
- دردسرساز شدن برخی از ویژگی‌های شخصیتی اعضای خانواده مانند شخصیت‌های نافرمانی مقابله‌ای در فرزندان، شخصیت‌های مرزی در والدین، وابستگی افراطی و غیره.
- چالش‌هایی درزمینهٔ مراقبت از یکی از عضوها با نیازهای خاص
- روبرو شدن با مشکلاتی در حوزه شغلی
- بروز سوءتفاهم‌هایی در روابط بین فردی
- خشونت خانگی
- خیانت
- مدیریت بحران‌های زندگی ازجمله بلوغ، میان‌سالی، پیری، ترک فرزندان و سایر موارد
- ابتلای یکی از اعضای خانواده به بیماری‌های روحی و روانی
اهداف خانواده در مراجعه به روانشناس خانواده
همان‌طور که گفته شد، مسائل مختلفی می‌تواند در هر خانواده رخ دهد. به‌علاوه، ممکن است مشکلی مشابه در یک خانواده، علتی متفاوت با خانواده‌ای دیگر داشته باشد. بر همین اساس، افراد با انتظارات متنوعی به جلسات مشاوره خانواده مراجعه می‌کنند. برخی از این موارد به شرح زیر است:
- افزایش توانایی سازگاری با محیط یا شرایط جدید خانوادگی
- داشتن ارتباطات بین فردی سالم‌تر
- شکل دادن برخی مهارت‌های ضروری در اعضا مانند احساس تعهد و مسئولیت‌پذیری
- مشخص کردن دقیق نقش‌های هر عضو در خانواده
- افزایش زمان باهم بودن و وقت‌گذرانی اعضای خانواده
- انعطاف‌پذیرتر شدن در حوزه مسائل مذهبی و فرهنگی
- آماده شدن برای تجربه برخی رخدادهای خاص همچون تولد فرزند، طلاق، ازدواج مجدد والدین، مستقل شدن فرزندان و…
نحوه مداخله متخصص در روانشناسی خانواده
روانشناسان حوزه سلامت خانواده ابتدا با پرسیدن از مشکل به وجود آمده سعی می‌کنند از مسئله‌ای که باعث مراجعه خانواده به متخصص شده است، آگاهی پیدا کنند. سپس با بررسی اطلاعاتی که از سابقه شرح‌حال هر یک از اعضای خانواده به دست می‌آورد، به جست‌وجوی یافتن ریشه بروز تعارض می‌پردازد. همچنین، وی با انجام بررسی‌هایی، سعی می‌کند از ویژگی‌های شخصیتی هر یک از اعضای خانواده آگاه شود و مشخصه‌هایی که در هر فرد باعث تشدید مشکلات خانواده می‌شود را پیدا کند. درنهایت، روانشناس خانواده با طرح‌ریزی برنامه‌ای برای بهبود مشکلات خانواده، شروع به مداخله درمانی خود می‌کند.
اهمیت خانواده‌درمانی
همه ما می‌دانیم که کوچک‌ترین و درعین‌حال، مهم‌ترین واحد اجتماعی در تمام جوامع، خانواده است. این گروه کوچک، اولین بستر رشد انسان به شمار می‌آید. بسیاری از ویژگی‌های شخصیتی افراد برحسب خانواده‌ای که در آن پرورش‌یافته است، ایجاد می‌گردد. علاوه بر این، باید توجه کرد شمار زیادی از مشکلات روانی و ارتباطی هر شخص نیز تأثیر بسیار زیادی از نحوه تعاملات خانوادگی وی گرفته است. بر این اساس، برای رفع مشکلات فردی، بهبود تعارضات و همچنین شکوفایی هر چه‌بهتر توانایی‌های بالقوه افراد، می‌توان به بررسی ارتباطات میان اعضای خانواده اولیه آن‌ها پرداخت. برای درک بهتر حتما مقاله اهمیت خانواده را بخوانید.
ویژگی‌های روانشناس خوب برای خانواده
توانایی برقراری رابطه درمانی مناسب با مراجع
مشخص است که لازمه درمانگری مناسب، توانایی برقراری رابطه و اتحاد درمانی صحیح بین درمانگر و درمان‌جو است. متخصص حوزه خانواده باید بتواند با تک‌تک اعضای خانواده این ارتباط را برقرار کرده و بدون هرگونه قضاوتی به سخنان همه آن‌ها گوش دهد.
توانایی همدلی با دیگران
یکی دیگر از ویژگی‌های موردنیاز روانشناسان، مهارت در نظر گرفتن زاویه دید مراجع است. روانشناس خانواده باید بتواند خود را به‌جای هرکدام از اعضای خانواده گذاشته و به مسائل با دیدگاه آن‌ها بیندیشد. این موضوع برای پیدا کردن ریشه‌های اساسی مشکلات بسیار لازم و ضروری است.
توانایی رهبری و مدیریت جلسه درمان
جلسات مشاوره مکانی برای بیان اعتراض‌ها به‌طرف مقابل و تخلیه هیجانی صرف نیست. لازم است تا درمانگر با مدیریت روند صحبت‌ها و پیش بردن جلسه در جهت اهداف درمانی، مشاوره به افراد در تعداد جلسات مشخصی به اتمام برساند. البته باید توجه کرد که تعداد و درجه مشکلات افراد، همچنین مسائل شخصیتی هر مراجع در این موضوع بسیار مؤثر است.
برای دریافت مشاوره در زمینه خانه و خانواده میتوانید در هر زمان از روز برای مشاوره خانواده تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.
برای عضویت در اینستاگرام (ذهن نو) کلیک کنید
سوالی دارید؟ با ما تماس بگیرید
تماس با برترین مشاوران از طریق تلفن ثابت در سراسر کشور از 8 صبح الی 12 شب حتی ایام تعطیل
سراسر کشور :9099070354
جهت مشاوره تلفنی با موبایل و رزرو وقت حضوری
- ۰۱/۰۳/۰۸