با افزایش سن ریسک بروز برخی بیماری‌ها مثل دمانس یا زوال عقل بالا می‌رود. البته این بیماری‌ها گستره وسیعی داشته و از بیماری‌ها قلبی و عروقی تا اختلالات مغزی متفاوت است. دمانس یا زوال عقل از جمله بیماری‌ها مربوط به اختلالات مغزی است. دمانس یک واژه کلی است و انواع مختلفی دارد. افراد مبتلا به‌دمانس یا زوال عقل نیاز به مراقبت و توجه از سمت پزشک و خانواده دارند. روش قطعی برای پیشگیری از دمانس وجود ندارد اما به کمک برخی اقدامات می‌توان از بروز آن پیشگیری و یا دمانس را به تعویق انداخت. در صورتی که نشانه هایی از این بیماری را در خود یا عزیزتان احساس کردید حتما برای دریافت مشاوره فردی کلیک کنید.
منبع: دمانس یا زوال عقل در روانشناسی چیست ؟
تعریف دمانس یا زوال عقل
دمانس‌عبارت است از یک اصطلاح کلی؛ این واژه برای توصیف اختلالات حافظه، مشکلات شناختی، آلزایمر، تغییرات تفکر استفاده می‌شود.
انواع مختلفی ازدمانس یا زوال عقل در علم پزشکی شناخته شده است. حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد موارد دمانس‌را آلزایمر تشکیل می‌دهد.
علاوه بر آلزایمر، خونریزی‌های کوچک مغزی، سندروم داون، بیماری پیک (دمانس پیشانی)، زوال عقل با اجسام لویی، هیدروسفالی از انواع دیگر دمانس هستند.
بیماری پارکینسون و هانتینگتون در حقیقت در دسته اختلالات حرکتی قرار دارند، اما ممکن است منجر به بروز علائم‌دمانس و زوال‌عقل شوند.
نوع دیگری از دمانس را دمانس‌مختلط می‌نامند. دو یا سه اختلال که هم‌زمان با هم در فرد ایجاد شده را دمانس‌مختلط نامند.
علت زوال عقل چیست؟
در بیشتر موارد ابتلا به‌دمانس، مرگ پیشرونده سلول‌های مغزی اتفاق می‌افتد. بیماری‌های تحلیل‌کننده سیستم عصبی از جمله دلایل مرگ پیشرونده سلول‌ها مغزی است. متاسفاته مرگ سلول‌ها مغزی غیرقابل برگشت و غیرقابل جلوگیری است.
ضربه و آسیب به مغز، سکته مغزی، تومور و توده‌ها مغز، آسیب‌ها متعدد همراه با جراحت نیز موجب مرگ سلول‌ها مغزی خواهند شد.
مطالعات نقش ویروس ایدز در بروز دمانس را نشان می‌دهند. البته تحقیقات در زمینه چگونگی تخریب سلول‌ها توسط ویروس ایدز کامل نیست.
بیماری‌های تیروئیدی، کمبود ویتامین در بدن، افسردگی و برخی داروها به صورت برگشت‌پذیر ممکن است دمانس‌موقتی ایجاد کنند.
مراحل دمانس یا زوال عقل
چهار مرحله مجزا در بیماری دمانس مطرح است. هرچه مرحله بیماری بالاتر برود، دمانس با علائم و شدت بیشتری ظاهر می‌گردد.
مرحله اول
قدرت شناختی افراد به طور خفیفی مختل می‌شود. علامت اصلی این مرحله فراموشی عمومی است.
بسیاری از افراد با بالا رفتن سن با این اختلال مواجه می‌شوند. تنها در برخی از افراد اختلال شناختی به زوال عقل تبدیل می‌شود.
مرحله دوم دمانس
زوال عقل به صورت خفیف در فرد وجود دارد. اختلالات حافظه، گیجی، گم شدن در مکان‌ها آشنا، ناتوانی در برنامه‌ریزی از نشانه‌ها این مرحله هستند.
مرحله سوم
مانند مرحله قبل بوده با این تفاوت که شدت علائم در این مرحله افزایش می‌یابد. افراد در این مرحله از زوال عقل به کمک و مراقبت بیشتری از سمت اطرافیان نیاز دارند.
اختلالات خواب، تحریک‌پذیری، شک کردن بدون علت از دیگر نشانه‌ها این مرحله است.
مرحله چهارم دمانس
علائم فرد شدت یافته و حتی قادر به انجام ساده‌ترین کارها نیست. برخی افراد کنترل ادرار خود را نیز از دست می‌دهند.
مراقبت‌ها تمام وقت از بیمار در مرحله چهارم دمانس ضروری است.
علائم و نشانه های دمانس
با توجه به تعیین مرحله بیماری، علائم نیز متفاوت هستند. علائم را به سه دسته علائم اولیه، علائم مراحل میانی و علائم نهایی تقسیم‌بندی می‌کنیم.
علائم اولیه
نشانه ها خفیف هستند و معمولا نادیده گرفته می‌شوند. فراموشی، گم شدن در محل‌های آشنا، به یاد نیاوردن زمان و اتفاقات کوچک از جمله علائم اولیه هستند.
علائم مراحل میانی
از یاد بردن نام افراد و اتفاقات اخیر، اشکال در برقراری ارتباط با دیگران و تغییرات رفتاری از نشانه‌ها این مرحله‌اند.
علائم نهایی
نیاز به مراقبت تمام وقت دارد. آگاهی به مکان، زمان و افراد نداشته و اختلالات حافظه در وی شدید است.
بیمار در مراحل نهایی دمانس قادر به راه رفتن نبوده، تغییرات رفتاری در وی شدید و نیاز به مراقبت دائم دارد.
ریسک‌فاکتور‌ها یا عوامل خطرزا برای ابتلا به زوال عقل
احتمالا مهم‌ترین عاملی که ریسک بروز دمانس را بالا می‌برد، افزایش سن و رسیدن دوران پیری باشد.
عوامل دیگری نیز وجود دارند که ریسک ابتلا به‌دمانس را بالا می‌برند. این عوامل عبارت است از:
- نوشیدن الکل و مصرف دخانیات
- بیماری‌های قلبی و عروقی مانند تصلب شرایین
- بعضی بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت
- سطح بالا کلسترول مضر بدن
- سطح بالاتر از متوسط هموسیستئین در خون
روش های درمان دمانس یا زوال عقل
مرگ سلول‌های مغزی که در دمانس رخ می‌دهد، برگشت‌ناپذیر است. از این رو، درمان‌ها زوال عقل بیشتر مربوط به کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار است.
دارودرمانی یکی از روش‌های درمان است. دسته دارویی “مهارکننده‌ها کولین‌استراز” مانند ریواستگمین و هم‌چنین دارو ممانتین در درمان دمانس کاربرد دارد.
تمرینات مغزی به بهتر شدن شرایط فرد می‌تواند کمک کند.
برای دریافت مشاوره در زمینه حافظه میتوانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.
برای عضویت در اینستاگرام (ذهن نو) کلیک کنید
سوالی دارید؟ با ما تماس بگیرید
تماس با برترین مشاوران از طریق تلفن ثابت در سراسر کشور از 8 صبح الی 12 شب حتی ایام تعطیل
سراسر کشور :9099070354
جهت مشاوره تلفنی با موبایل و رزرو وقت حضوری
- ۰۱/۰۲/۰۸