خاک خوردن کودک حتما دلایلی دارد که مادر و یا پدر بایستی با شناسایی عوامل ایجاد خاک خوردن در کودک خود این مشکل را برطرف کنند. کودکانی که در سنین زیردوسال معمولا برای شناسایی مواد و همینطور از سر کنجکاوی بسیاری از مواد از جمله خاک را در دهان خود می‌گذارند. اما اگر این رفتارها به خصوص در خوردن خاک تکرار شود، نگران کننده است و دیگر از سر کنجکاوی نخواهد بود. این دسته از کودکان که تمایل به خوردن خاک و موارد مشابه آن را دارند در واقع به اختلال پیکا و یا هرزه خواری مبتلا هستند که برای جلوگیری از عوارض این اختلال بر روی سلامت کودک، باید هر چه سریع‌تر درمان شوند. در ادامه به علل خاک‌خوردن کودک و عوارضی که بر روی سلامت او دارد و همینطور درمان این اختلال پرداخته‌ایم. برای دریافت مشاوره کودک کلیک کنید.
منبع: خاک خوردن کودک نشانه چیست؟
خاک خوردن کودک
اگر فردی تمایل به خوردن مواد غیرمغذی داشته باشد، در واقع دارای اختلال پیکا و یا هرزه‌خواری است. از جمله کسانی که دارای این اختلال هستند تمایل به خوردن خاک (مهر نماز، خاک باغچه، گلدان و …)، گچ (گاز زدن دیوار )، کاغذ، صابون، نخ، آدامس، نشاسته، یخ و … دارند که بیشتر در میان کودکان دیده می‌شود.
برای آشنایی با نشانه های کودکان استثنایی کلیک کنید.
عوارض خاک خوردن کودک
خاک خوردن طبیعتا به خاطر آلودگی‌هایی که در خاک وجود دارد، اثرات مخربی را بر روی سلامت کودک به جا خواهد گذاشت که در ادامه به این موارد اشاره کرده‌ایم:
- خاک دارای مقدار بیشماری قارچ، انگل، باکتری و مواد بیماری زا است که ورود آن به بدن کودک باعث ایجاد مشکلات گوارشی، آسیب رسیدن به روده خواهد شد.
- در خاک انواع انگل‌های موجود در مدفوع حیوانات شامل سگ و گربه موجود است که خوردن خاک آلوده به این انگل‌ها، باعث ابتلا کودک نیز به انگل می‌شود.
- در مناطق شهری ممکن است خاک با آلودگی‌های شهری و همینطور سرب آلوده گردد که دارای تاثیراتی بر روی هوش کودک، رشد او و تاخیر در بلوغ خواهد داشت.
- در خاک ممکن است انواع سموم شیمیایی، اسپری، حشره کش‌ها و سموم دفع آفات باشد که خوردن این خاک ممکن است باعث ایجاد عفونت و یا مسمومیت غذایی در کودک شود.
- به طور کلی خوردن خاک باعث کمبود پتاسیم و روی می‌شود.
- از آنجایی که انسان همانند حیوانات سنگدان ندارد، با خوردن خاک در واقع ممکن است سنگ ریزه‌هایی را نیز وارد دستگاه گوارش خود کند. در این حالت کودک با خوردن خاک ممکن است به بیماریهای کلیوی، یبوست، پارگی روده، انسداد روده، انسداد مجاری ادرار و … مبتلا شوند.
- خوردن خاک به دلیل خشن بودن آن، ممکن است به دهان و دندان کودک آسیب برساند.
- در نهایت خوردن خاک در کودکان در صورتی که ادامه‌دار باشد، باعث بروز مشکلات رفتاری در او شده و او را از یک کودک سالم مجزا می‌کند.
علل خاک خوردن کودک
توجه داشته باشید که اگر کودکی تمایل به خوردن‌خاک داشته باشد، می‌تواند دارای منشا روانی باشد و یا مشکلات جسمی در او باشد. در ادامه به برخی از علت های مشخص شده برای خاک‌خوردن کودک اشاره کرده‌ایم:
مسائل ژنتیکی
در برخی از کودکانی که تمایل به خوردن خاک دارند، مسائل ژنتیکی دخیل است، به طوری که در سابقه خانوادگی فرد نیز احتمالا ابتلا یکی از افراد خانواده به این اختلال وجود داشته اشت.
تاثیر کمبود آهن در خاک خوردن کودکان
بسیاری از پزشکان بر این باورند که علت خاک‌خوردن کودکان، کمبود روی و آهن میباشد. طبق گفته سازمان بهداشت جهانی کودکان بایستی از شش ماهگی تا دو سالگی قطره آهن مصرف کنند. بسیاری از مادران به دلیل اینکه کودک آن‌ها خوردن قطره آهن را دوست ندارد و یا تغییر رنگ دندان کودکان‌شان، در دادن آهن به آن‌ها حساسیت کافی ندارند.
بنابراین با توجه به اینکه خاک‌خوردن نشانه‌ای از کمبود آهن است و کمبود آهن و روی نیز می‌تواند سلامت کودک را تحت تاثیر قرار دهد بنابراین بایستی در کودکان به طور مرتب مصرف شود.
علاوه بر این که کمبود آهن می‌تواند تمایل به خوردن خاک را در کودکان افزایش دهد، تواند رشد جسمی و ذهنی کودک را نیز کم کند.
سوء تغذیه
اختلال خاک خوردن کودکان در مناطق روستایی و مناطقی که مشکلات تغذیه‌ای افراد در آن بیشتر است، بیشتر دیده می‌شود.
در کشورهای توسعه نیافته میزان بروز خاک خوری در بین کودکان یک تا سه سال بسیار بالا میباشد که در واقع سوءتغذیه موجود در این کودکان هم مزید بر علتی است که کودک را به سمت خاک خوری سوق میدهد.
بیماریهای روحی و روانی
برخی از مشکلات و اختلالات روحی و عصبی مانند اوتیسم یا شیزوفرنی میتوانند به عنوان دلیل موثر در بروز خاک خوردن در کودکان باشد.
در نظر داشته باشید که کودکان زیر دو سال به دلایل گوناگون مواد مختلفی را به دهان می‌گذارند که میتوانید برای ترک این کار حواس او را پرت کنید تا این مرحله از رشد طبیعی خود را بگذراند.
اما اگر کودک در خوردن خاک و یا دیگر موارد مشابه مقاومت کند و مکرر این عمل را تکرار کند می‌تواند نشانه‌ای از اوتیسم و یا عقب ماندگی ذهنی باشد، که حتما نیازمند بررسی‌های بیشتر توسط متخصص است.
تشخیص و درمان خاک خوردن کودک
خاک خوردن در کودکان بایستی توسط پدر و مادر شناسایی شده و در جهت درمان این اختلال (هرزه خواری) اقدام کنند.
مراجعه به پزشک
می‌توان در زمان‌هایی که کودک تمایل به خوردن خاک دارد، همچون خوردن مهر یا دست کردن در خاک باغچه و به سمت دهان بردن به تمایل او به خاک خوردن پی برد.
میتوانید با مراجعه به پزشک و معاینه دهان و دندان کودک و همینطور تصویربرداری از روده از سلامت کودک اطمینان حاصل کرد.
پزشک برخی دیگر از اقدامات شامل بررسی میزان هموگلوبین خون، آهن و روی خون را انجام میدهد و چنانچه مشکلی وجود داشته باشد، اقدامات لازم را انجام خواهد داد تا تمایل به خوردن خاک در کودک از بین برود.
لازم است اشاره کنیم که پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان نیز می‌تواند با انجام معاینات اولیه، سیستم عصبی و مغز و اعصاب کودک را بررسی کند، تا در صورت وجود مشکل به موقع درمان شود.
درمان روان شناختی
در درمان روانشناختی، روانپزشک از برخی رفتارهای درمانی استفاده می‌کند تا کودک عادت خاک خوری خود را کنار بگذارد. والدین نیز میتوانند با کسب اطلاعات پیرامون شیوه‌های تقویت رفتار و نحوه برخورد با مشکلات رفتاری کودک، نسبت به درمان کودک خود اقدام کنند.
درمان محیطی
والدین میتوانند با تغییر محیط کودک و بردن او به محیطی که در آن خاک و دیگر مواد خطرناک وجود ندارد، این عادت خاک خوردن او را از بین ببرند.
سخن آخر
طبق مقاله فوق خاک خوردن در کودکان اگر ادامه دار باشد، بی دلیل نیست. از مهم‌ترین مواردی که می‌تواند باعث تمایل یک کودک به خوردن خاک شود، می‌توان به کمبود آهن، کمبود روی، اختلال و نارسایی فکری مزمن و وسواس فکری، اختلالات و آسیب مغزی، برخی بیماری‌ها شامل اوتیسم، صرع، اختلالات ذهنی و هوشی و … اشاره کرد.
نکته‌ای که باید بدان توجه شود این است که هر گونه رفتار غیرمعمول و اختلال در کودکان بایستی که بررسی شود، تا اگر مشکلی وجود داشته باشد سریعا درمان و برطرف گردد.
برای دریافت مشاوره در زمینه انواع مشکلات مربوط به کودک میتوانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.
- ۰۱/۰۱/۲۸