مراقبت های بعد از زایمان طبیعی از روز اول زایمان آغاز می‌گردد و تا شش هفته پس از آن ادامه دارد تا به عبارتی دوران بهبودی پس از وضع حمل طی شود. پس از به پایان رسیدن انتظار و به دنیا آمدن نوزاد، معمولا فردی همراه مادر می‌ماند تا مراقبت‌های لازم را او داشته باشد تا بتواند پس از بهبودی به روال اولیه زندگی بازگردد. طی این دوران خودمراقبتی از اهمیت بسیاری برخوردار است، چراکه برخی علائم پس از زایمان می‌تواند خطرناک باشد که نیازمند مراجعه به پزشک است. در ادامه اطلاعات کاملی از مراقبت‌های بعداز زایمان آورده‌ایم.
منبع : مراقبت های بعد از زایمان طبیعی
مراقبت های بعد از زایمان طبیعی
پس از زایمان طبیعی تغییراتی در بدن مادر ایجاد می‌شود که ممکن است در مواردی باعث درد و ناراحتی در قسمت‌های مختلف بدن شود. در چنین مواقعی مادر باید خودمراقبتی‌های لازم را داشته باشد تا سریع‌تر بتواند به بهبودی برسد. در ادامه برخی از مهم‌ترین تغییرات بدن مادر پس از زایمان طبیعی و مراقبت‌های لازم برای بهبودی آن‌ها را ارائه کرده‌ایم. برای آشنایی بیشتر با زایمان طبیعی کلیک کنید.
1.متورم و کبود شدن واژن
پس از زایمان طبیعی ممکن است واژن کمی ملتهب و کبود شود. برای کاهش التهاب در این ناحیه استفاده از کمپرس آب سرد توصیه می‌شود.
توصیه می‌شود برای جلوگیری از بروز حساسیت از لباس زیرهایی با جنس الیاف طبیعی استفاده گردد. همینطور بهتر است بانوان پس از زایمان طبیعی از نشستن جلوگیری کنند و سعی کنند در بیشتر زمان‌ها به طرفین دراز بکشند تا کم کم کبودی‌ها و درد در این ناحیه کم‌تر شود.
2. مراقبت های بخیه در ناحیه پرینه بعد از زایمان طبیعی
متناسب با اندازه جنین ممکن است ناحیه پرینه به اندازه دو سانتی‌متر برش داده شود تا نوزاد راحت‌تر بتواند خارج شود. ناحیه پرینه که طی زایمان طبیعی باز شده است بخیه زده می‌شود.
بخیه در ناحیه پرینه خیلی عمیق نیست و در صورتی که مادر مراقبت‌های لازم را داشته باشد، طی زمان کوتاهی و نهایتا پس از یک هفته تا ده روز جوش می‌خورد. سعی کنید در جهت کمک به بهبودی سریع‌تر بخیه در ناحیه پرینه، به نکات زیر توجه داشته باشید.
- به هیچ عنوان بر روی بخیه‌های خود ننشینید و سعی کنید چند روزی را به صورت دراز کشیده باشید و در صورت اجبار نیز از بالش‌های حلقوی جهت نشستن استفاده کنید.
- توصیه می‌شود از توالت ایرانی استفاده کنید و پس از هربار دستشویی نیز ضمن شستن زخم با آب ولرم، محل را با سشوار و یا یک پارچه تمیز خشک کنید.
- محلولی از آب و بتادین را تهیه کرده و روزی چند دقیقه داخل آن بنشینید.
- برای اینکه زخم و بخیه هوا بخورد برای ساعاتی در روز بدون لباس زیر دراز بکشید.
- پس از زایمان تا سه هفته بعد احتمال عفونت در زنان افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل بهتر است طی این بازه زمانی از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید.
3.خونریزی
داشتن خونریزی پس از زایمان امری طبیعی می‌باشد و چند روز به صورت خونریزی و سپس به صورت لکه بینی ادامه پیدا می‌کند. طی این روزها از نوار بهداشتی‌های بزرگ استفاده کنید و در زمان‌های مشخصی نسبت به تعویض آن اقدام نمایید. بهتر است در روزهای ابتدایی پس از زایمان از تامپون استفاده نکنید تا مشکلی برای زخم و بخیه ناحیه پرینه ایجاد نگردد.
از لباس زیرهای گشاد استفاده کنید تا در اطراف زخم گردش هوا وجود داشته باشد و روند بهبودی با سرعت بیشتری انجام شود.
به رنگ و بوی ترشحات و خونریزی‌های واژن خود توجه داشته باشید. ترشحات و خونریزی‌های بدبو همراه با تب و لرز می‌تواند نشانه‌ای از عفونت بعد از زایمان باشد که در این صورت باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
4.تغییرات سینه و نوک پستان ها
سینه‌ها پس از زایمان سفت و بزرگ می‌شوند و گاهی با درد و التهاب همراه هستند. پس از زایمان روزی یکبار نوک پستان‌های خود را شست و شو دهید تا بهداشت لازم در تغذیه نوزاد رعایت گردد.
در صورتی که احساس سوزش و یا زخم در نوک پستان‌های خود دارید روزی یکبار از شیر خود را بر روی نوک پستان‌هایتان بریزید و ماساژ دهید. به هیچ عنوان از صابون، کرم و یا محلول شست و شو در این ناحیه استفاده نکنید.
5.جلوگیری از یبوست
ممکن است یبوست‌های دوران بارداری پس از زایمان نیز ادامه داشته باشد. برای کاهش این حالت بهتر است از غذاهای حاوی فیبر استفاده کنید و به اندازه کافی آب بنوشید.
6.انقباض رحم
رحم برای بازگشت به حالت طبیعی و اولیه خود به شش هفته زمان نیاز دارد. ممکن است طی این بازه زمانی در ناحیه لگن دردهای عضلانی احساس کنید که میتوانید برای کم کردن آن‌ها به میزان کافی آب و مایعات مصرف کنید.
همینطور توصیه می‌شود در زمان‌هایی که می‌خواهید بخوابید از یک بالشت زیر شکم خود استفاده کنید.
7. مراقبت های روانی بعد از زایمان طبیعی
اغلب زنان پس از زایمان طبیعی دچار احساس غم و افسردگی می‌شوند. تغییرات خلق و خو پس از زایمان در افراد به گونه‌های مختلفی نمایان می‌شود و ممکن است به صورت گریه کردن خود به خود، بی خوابی و یا پرخوابی و … بروز کند.
سعی کنید با درگیر کردن خود به نگهداری از نوزاد و گذراندن وقت با دیگران جلوی این غم و اندوه را بگیرید. توصیه می‌شود با یک روانشناس نیز در ارتباط باشید.
استفاده از شکم‌بند از مراقبت های بعد از زایمان طبیعی
حالت ایجاد شده در شکم و جمع شدن آن از دغدغه مادران پس از زایمان است. شکم بند از راه‌حل‌های موثر برای کوچک شدن شکم و بهبود کمر درد می‌باشد.
شکم بندهایی که پس از زایمان مورد استفاده قرار می‌گیرند در دو نوع وجود دارند. نوع اول آن‌ها پوشیدنی است که از زانو تا بالای شکم را در برمی گیرد. نوع دوم آن نیز همانند کمربند به دور شکم بسته می‌شود که شما میتوانید یکی از این دو را تهیه و استفاده کنید.
مراقبت های بعد از زایمان طبیعی با تغذیه مناسب
زایمان کردن و به پایان رساندن دوره بارداری، انرژی زیادی را از مادر می‌گیرد. بنابراین بسیار حائز اهمیت است که شما بتوانید انرژی از دست رفته خود را جبران کنید.
بهتر است طی روزهای ابتدایی پس از زایمان از خوردن غذاهای سنگین، چرب و شور جلوگیری کنید. چراکه طی روزهای اول تحرک و فعالیت مادر کم می‌شود و امکان ابتلا به سوء هاضمه و همینطور یبوست وجود دارد. در ادامه توصیه‌هایی در جهت مراقبت‌های پس از زایمان با تغذیه مناسب ارائه کرده‌ایم:
- استفاده از مواد غذایی با فیبر بالا همچون برنج قهوه‌ای، نان سبوس دار، سبزیجات
- خوردن ماهی همچون ماهی قرل آلا، سالمون و …
- استفاده از انجیر خشک، انواع توت‌ها، برگه زردآلو، هلو و …
- خوردن لبنیات کم‌چرب
- نوشیدن روزانه 8 لیوان آب
- عدم استفاده از کافئین؛ غذاهایی با طبع سرد، غذاهای نفاخ همچون حبوبات‌ها و …
- استفاده از مواد غذایی حاوی پروتئین، کلسیم، املاح، ویتامین‌ها و …
فعالیت‌های خانه‌داری
به طور کلی بهبودی پس از زایمان طبیعی با سرعت بیشتری نسبت به زایمان سزارین اتفاق می‌افتد و مادرانی که زایمان طبیعی می‌کنند پس از حتی یک روز نیز می‌توانند به راحتی راه بروند و فعالیت‌های روزانه خود را داشته باشند.
همین موضوع بسیاری از افراد را به اشتباه می‌اندازد و تمایل دارند سریعا از جای خود بلند شوند و بدون استراحت کافی پس از زایمان به کارهای روزانه و خانه داری خود ادامه دهند. در ادامه برخی نکات را ارائه کرده‌ایم که توصیه می‌شود مادران پس از زایمان طبیعی به آن توجه داشته باشند :
- بلند نکردن اجسام خیلی سنگین
- عدم پرداختن به فعالیت‌های زیاد و خسته‌کننده
- استفاده از غذاهای حاضری و اختصاص ندادن زمان طولانی جهت آشپزی
- کمک گرفتن از همسر و یا اطرافیان جهت امور خانه‌داری و نگه داشتن از نوزاد
- و …
علائم خطرناک و هشدار دهنده بعد از زایمان طبیعی
پس از زایمان طبیعی برخی مراقب‌های پزشکی نیز باید صورت گیرد. اولین مراجعه به پزشک در روز سوم زایمان انجام می‌شود و در پی آن مراجعه بعدی بین روزهای دهم تا پانزدهم پس از زایمان می‌باشد. در طی این مدت بهتر است هر گونه علائم غیرطبیعی و هشدار دهنده را به پزشک خود اطلاع دهید.
- تب
- کم نشدن خونریزی پس از یک هفته
- زیاد شدن درد در ناحیه واژن
- درد شدید در ناحیه پرینه
- درد و یا التهاب در یک قسمت از سینه
- درد در قفسۀ سینه
- سرفه همراه با خون
- تنگی نفس
- درد یا سوزش در زمان دفع ادرار
- ترشحات و یا خونریزی بدبو از واژن
- درد شدید و مداوم در پا
- احساس گرما در پاها
- سردرد شدید و مداوم
- استفراغ
- مشکلات بینایی
- سرگیجه
- ضعف
- ضربان قلب بالا
- تنفس سریع یا کوتاه
- رنگ‌پریدگی
- احساس بی‌قراری یا سردرگمی
- احساس اندوه و ناامیدی شدید
سخن آخر
اولین روزهای پس از زایمان جزو روزهای شیرینی می‌باشد که انتظارها به پایان رسیده است و حالا شما یک فرزند و نوزاد را در کنار خود دارید.
سعی کنید شیرینی حضور فرزندتان را با سلامتی خود بیشتر کنید. بنابراین از یکی از اعضای خانواده و یا دوستانتان کمک بگیرید تا در نگهداری نوزاد به شما کمک کند و بتوانید استراحت کافی داشته باشید.
در صورتی که تغییرات خلق و خو پس از زایمان، اجازه لذت بردن از زندگی در حضور فرزندتان را به شما نمی‌دهد؛ میتوانید جهت بهبود وضعیت روانی خود با روانشناسان مرکز مشاوره تخصصی نی نی مایند در ارتباط باشید. برای دریافت مشاوره تلفنی زنان کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه مراقبت های بعد از زایمان میتوانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.
- ۰۰/۱۲/۰۷