قرص ریسپریدون از جمله داروهای اعصاب و روان است که برای طیف وسیعی از اختلالات از جمله اسکیزوفرنی، دوقطبی و اوتیسم در کودکان تجویز می‌شود که با ایجاد تعادل شیمیایی در مغز اثرات نامطلوب بیماری را کاهش می‌دهد. ریسپریدون مانند همه داروهای اعصاب و روان دارای عوارض جدی و خطرناکی بوده که در صورت مشاهده لازم است هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. در کنار این مسئله از هرگونه تغییر میزان دوز دارو باید بپرهیزید چراکه برای نوع بیماری و شدت آن می‌تواند این موضوع متفاوت باشد. همچنین اگر دارویی مصرف می‌کنید حتما باید آن را به پزشک اطلاع دهید چراکه تداخلات دارویی می‌تواند مشکلاتی را برای شما به وجود آورد. در ادامه به بررسی هر آنچه که درباره داروی ریسپریدون باید بدانید خواهیم پرداخت.
منبع : قرص ریسپریدون
قرص ریسپریدون چیست
ریسپریدون (Risperidone) که با نام تجاری ریسپردال (Risperdal) نیز در بازار موجود است یک داروی اعصاب و روان قوی است. این دارو در گروه داروهای آنتی سایکوتیک قرار داشته و با تاثیرگذاری بر روی میزان ترشح مواد شیمیایی در مغز، باعث کاهش علائم بیماری می‌شود. ریسپریدون به صورت قرص خوراکی، محلول و همچنین تزریقی در بازار موجود است. البته تزریق این دارو صرفا زیر نظر متخصصین اعصاب امکان پذیر است و نسبت به مصرف خوراکی اثربخشی سریع تری دارد. اگرچه اثربخشی ریسپریدون به طور کلی کمتر از سایر داروهای آنتی سایکوتیک است، اما به دلیل عوارض جانبی کمتری که ایجاد می‌کند، مورد استقبال قرار می‌گیرد.
موارد مصرف قرص ریسپریدون
اگرچه ممکن است در وسواس‌های فکری شدید و یا اختلالات افسردگی و اضطرابی حاد یا مقاوم به درمان نیز، از ریسپریدون استفاده شود، با این حال تجویز آن برای سه گروه از افراد شایع‌تر است.
بیماران اسکیزوفرنی
این بیماری باعث بروز تغییراتی در افکار و ادراکات فرد شده و می‌تواند توهم یا هذیان را به دنبال داشته باشد. نشانه‌های منفی اسکیزوفرنی، نسبت به توهم و هذیان دوام بیشتری داشته و مشکلات بسیاری را برای زندگی روزمره فرد ایجاد میکنند. نشانه‌های منفی به معنای فقدان عواطف و انگیزه‌هایی است که یک فرد سالم می‌بایست داشته باشد. برای مثال ضعف رسیدگی به بهداشت فردی، نبود علاقه به صحبت کردن و حضور در جمع، لذت نبردن از مسائل، در گروه نشانه‌های منفی قرار می‌گیرند.
بیماران دوقطبی
اختلال دو قطبی به شرایطی گفته می‌شود که خلق فرد میان شادی بیش از حد و احساس انرژی زیاد تا افسردگی‌های شدید در نوسان است. ریسپریدون ممکن است به تنهایی و یا همراه با قرص لیتیوم برای این بیماران تجویز شود.
کودکان مبتلا به اوتیسم
اختلال اوتیسم یک بیماری مادرزادی است که نشانه‌هایی از قبیل بی میلی به ارتباط برقرار کردن با دیگران، صحبت نکردن، حساسیت به تغییر شرایط را در فرد ایجاد می‌کند. با توجه به اینکه حملات عصبی در اوتیسم می‌تواند باعث آسیب رساندن به دیگران یا خود فرد باشد، این دارو برای کاهش حساسیت و حمله‌های عصبی تجویز شده و تاثیر بالایی دارد.
قرص ریسپریدون روی چه قسمت‌هایی اثر می‌گذارد
به طور کلی بیماری‌های اعصاب و روان، به این خاطر ایجاد می‌شوند که تعادل مواد شیمیایی موجود در مغز به هم ریخته است. این مواد ممکن است بیش از حد یا کمتر از حد مورد نیاز برای بدن، ترشح شوند. داروهای اعصاب سعی میکنند تا با بازگرداندن این وضعیت به حالت طبیعی، اثرات نامطلوب بیماری را کاهش دهند. ریسپریدون با تاثیر بر روی برخی از این مواد شیمیایی مانند سروتونین و دوپامین، باعث کاهش علائم بیماری در فرد می‌شود.
میزان و نحوه مصرف ریسپریدون
با توجه به نوع بیماری، شدت و شرایط فردی شما، پزشک دستوری متناسب با بیماری برای مصرف این دارو تجویز خواهد کرد. با این حال به طور معمول مقدار مصرف این دارو، به صورت زیر است.
بیماران اسکیزوفرنی
مصرف ریسپریدون برای بیماران بزرگسال 18 تا 64 سال، مبتلا به اسکیزوفرنی با مقدار یک تا دو میلی گرم در روز شروع می‌شود. این مقدار می‌تواند به صورت یک جا و یا در دو نوبت صبح و شب مصرف شود. اگر پزشک تصمیم داشته باشد که مصرف روزانه دارو را افزایش دهد، هر 24 ساعت، حدود یک میلی گرم به میزان مصرفی داروی شما اضافه خواهد شد تا نهایتا به میزان مصرفی چهار تا شش میلی گرم در روز برسید.
در صورتی که دارو به صورت تزریقی استفاده می‌شود، به فواصل 4 هفته‌ای (ماهی یکبار) مقدار 25 میلی گرم از دارو، برای فرد تزریق می‌شود. اگر همراه با تزریق عضلانی از قرص ریسپریدون نیز استفاده می‌شود، تا سه هفته بعد از اولین تزریق، مصرف قرص خوراکی را ادامه داده و سپس قطع کنید.
برای افراد کمتر از 18 سال، این دارو به صورت مصرف روزانه 0/5 میلی گرم شروع شده و می‌تواند تا مقدار 6 میلی گرم در روز افزایش پیدا کند.
بیماران مانیک یا اختلال دو قطبی
بزرگسالان بین 18 تا 64 ساله، می‌بایست به طور میانگین، 1 تا 2 میلی گرم از دارو را روزانه مصرف کنند. ممکن است به تشخیص پزشک این مقدار تا نهایتا 6 میلی گرم در روز افزایش پیدا کند.
مقدار مصرف برای شروع درمان در کودکان، 0/5 تا 1 میلی گرم در روز است و ممکن است بسته به نظر پزشک، این مقدار روزانه 1 میلی گرم افزایش پیدا کند. حداکثر دوز مصرفی دارو در کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی 6 میلی گرم روزانه است.
بیماری اوتیسم
برای کودکان بالای 5 سال، باید با مقدار مصرفی 0/5 میلی گرم، درمان را شروع کرد. در صورتی که قصد افزایش دوز مصرفی وجود داشته باشد، بعد از 4 روز، مقدار مصرف به 1 میلی گرم در روز افزایش پیدا می‌کند. اگر پزشک تشخیص دهد که این مقدار می‌بایست افزایش پیدا کند، بعد از دو هفته مصرف، مقدار دارو مجددا افزایش پیدا می‌کند.
عوارض جانبی قرص ریسپریدون
ریسپریدون در کنار تاثیرات مثبتی که بر کاهش علائم بیماری‌ها دارد، می‌تواند باعث بروز آسیب‌های مختلفی نیز بشود. برخی از این آسیب‌ها معمول تر و کم خطرتر و برخی دیگر جدی‌تر هستند.
عوارض معمول ریسپریدون
- گرفتگی بینی، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، التهاب بینی و گلو
- خشکی دهان
- راش‌های پوستی
- احساس درد یا ناراحتی در شکم
- تاری دید
- سرگیجه
- مشکلات مربوط به خواب و احساس خستگی
- ایجاد مشکلاتی در حرکت غیر ارادی اعضای بدن (می‌تواند به صورت لرزش، پارکینسون و یا انقباضات عضلانی باشد)
عوارض جدی ناشی از ریسپریدون
1. مرگ به علت عفونت یا سکته در سالمندان مبتلا به دمانس
2. تخریب سلول‌های عصبی، با نشانه‌هایی نظیر تب بالا، تعریق بیش از حد، سفت شدن عضلات، تغییر در تنفس، ضربان قلب و فشار خون و یا بروز مشکلات کلیوی
3. بالا رفتن قند خون، با نشانه‌هایی نظیر احساس تشنگی بیش از حد یا گرسنگی مداوم، تکرر ادرار، حالت تهوع، احساس خستگی و یا احساس سردرگمی و گیجی
4. بالارفتن سطح کلسترول و سایر چربی‌های مضر خون
5. کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون که با نشانه‌هایی نظیر تب یا عفونت مشخص می‌شود
6. نقص در تفکر، قضاوت و حرکت اندام‌های بدن
7. افت فشار وضعیتی که موجب احساس سرگیجه و تاری دید و یا غش می‌شود
8. تشنج و مشکل در بلع
برای اطلاع بیشتر در زمینه دارو و درمان کلیک کنید.
تداخلات دارویی که با ریسپریدون ایجاد می‌شوند
تداخل دارویی به این معناست که مصرف دو داروی مختلف، باعث شود یکی از آن‌ها و یا هردو تاثیرگذاری خود را از دست بدهند و یا به میزانی که باید، نتوانند اثرگذار باشند. برای جلوگیری از این مسئله پزشک باید در جریان کلیه داروها حتی مکمل‌ها و ویتامین‌هایی که مصرف می‌کنید، باشد.
وجود تداخلات دارویی می‌تواند عوارض جانبی ناشی از ریسپریدون را تشدید کند. گروهی از داروهایی که این تداخلات را ایجاد میکنند شامل موارد زیر هستند.
- داروهای ضد اضطرابی نظیر آلپرازولام و یا کلونازپام
- داروهایی که برای رفع گرفتگی عضلات مصرف می‌شوند مانند متاکاربامول و یا باکلوفن
- مسکن‌های قوی مانند ترامادول یا مورفین
- داروهای ضد حساسیت مانند هیدروکورتیزون
- داروهای خواب آور نظیر زولپیدم و زالپلون
مصرف بیش از حد قرص ریسپریدون چه عواقبی دارد
مصرف بیش از حد این دارو، مانند هر ماده شیمیای دیگر، منجر به مسمومیت می‌شود. علائمی نظیر خواب آلودگی، احساس سبکی در سر، احساس ضعف و همچنین بالا رفتن ضربان قلب، از علائم مسمومیت با ریسپریدون است.
برای دریافت مشاوره در زمینه داروها می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02166419012 تماس بگیرید.
سوالات متداول
اگر یک دوز از این دارو را فراموش کنیم، چه باید کرد؟
در صورتی که به یاد آوردید که یک دوز را فراموش کرده‌اید اگر زمان مصرف نوبت بعدی دارو نزدیک است، دوز فراموش شده را مصرف نکنید. توجه داشته باشید که برای جبران دوز فراموش شده، در دوز بعدی داروی اضافه تری استفاده نشود.
منبع : قرص ریسپریدون