آشنایی با نیازهای اولیه و اساسی کودکان یکی از مهم‌ترین مسائلی است که والدین باید اطلاعات کاملی درباره آن داشته باشند تا بتوانند به رشد مناسب جسمی و روحی فرزند خود کمک کنند. روانشناسان معتقدند بی‌توجهی به نیازهای کودک یا توجه بیش‌ازحد به رفع نیازها هردو می‌توانند تأثیرات نامطلوبی را در شخصیت کودک برجای بگذارند؛ به همین خاطر بهتر است که والدین با نیازهای کودک و راه‌های صحیح پاسخگویی به آنها آشنایی داشته باشند. با توجه به اهمیت این مسئله ما در این موضوع راجع به نیازهای اولیه و اساسی کودکان صحبت خواهیم کرد. شما می‌توانید برای دریافت اطلاعات بیشتر مشاوره کودک بگیرید.
منبع: نیازهای اولیه و اساسی کودکان
نیازهای اولیه و اساسی کودکان | نیازهای جسمانی
به‌طورکلی نیازهای اولیه کودک به دو دسته نیازهای جسمی و روحی تقسیم می‌شوند. توجه به نیازهای جسمی و برطرف کردن آنها باعث خواهد شد فرزند شما از نظر سلامت جسمی در شرایط مطلوبی قرار داشته باشد. با توجه به اینکه داشتن روحیه سالم و پرورش استعدادهای کودک تا حد زیادی به شرایط جسمی سالم بستگی دارد در این بخش راجع به نیازهای اولیه جسمی در کودکان صحبت خواهیم کرد. از مهم‌ترین نیازهای جسمی کودک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
تغذیه مناسب
دریافت مواد غذایی لازم برای رشد و افزایش توانایی‌های کودک، از راه تغذیه امکان‌پذیر خواهد شد. به همین خاطر می‌بایست به نیازهای تغذیه‌ای در کودکان توجه ویژه داشته باشید. معمولاً توصیه می‌شود که در برنامه غذایی روزانه کودکان از تمامی گروه‌های مواد غذایی استفاده شود و علاوه بر این بهتر است از سنین کودکی به فرزند خود کمک کنید تا بتواند یک الگوی تغذیه‌ای مناسب و سالم را دنبال کند.
علاوه بر اهمیت تغذیه در رشد جسمی، روانشناسان معتقدند نیازهای تغذیه‌ای کودک در سال‌های اولیه زندگی چیزی فراتر از رفع گرسنگی است و تغذیه کودک در این ایام تأثیر بسیاری در سلامت روحی کودک خواهد داشت. در آغوش گرفتن نوزاد توسط مادر برای تغذیه و برقراری یک تماس مستقیم تأثیر بسیاری در شرایط روحی و احساس آرامش کودک خواهد داشت. علاوه بر این توجه به نیازهای کودک و به‌ویژه تغذیه از مهم‌ترین نکاتی است که باعث ایجاد سبک دلبستگی ایمن و یک دیدگاه خوش‌بینانه نسبت به محیط اطراف خواهد شد. راجع به این مسئله در بخش نیازهای روحی بیشتر توضیح خواهیم داد.
نیازهای اولیه کودکان | خواب کافی
خواب کافی و مناسب تأثیر بسیاری در سلامت سیستم اعصاب دارد و می‌تواند ذهن کودک شما را برای یادگیری‌های بهتر در روز آینده آماده کند. به همین خاطر توجه به خواب کودکان یکی از مهم‌ترین مسائلی است که باید به آن توجه داشته باشید. سعی کنید همان‌طور که برای تغذیه کودک گفته شد به او کمک کنید تا الگوی مناسب و البته منظمی را برای خواب ایجاد کند. کودکان معمولاً در روزهای اولیه پس از تولد نیاز بیشتری به خواب دارند و به‌مرورزمان و با افزایش سن، از مدت‌زمان خواب آنها کاسته می‌شود. با رسیدن فرزندتان به سنین کودکی خواب کافی برای وی در حدود 8 ساعت در شبانه‌روز خواهد بود و بهتر است زمان به خواب رفتن پیش از ساعت 12 شب باشد.
رعایت بهداشت
بدن کودکان در مقایسه با بزرگسالان توانایی کمتری برای مقابله با میکروب‌ها و عوامل بیماری‌زا دارد. به همین خاطر آشنایی با بیماری‌های کودکان و راه‌های پیشگیری از آنها اهمیت بسیار زیادی دارد. کودکان نیاز دارند تا والدین از طریق انجام به‌موقع واکسیناسیون و کمک به آنها برای رعایت بهداشت فردی از ابتلا به بیماری‌های مختلف در آنها جلوگیری کنند.
کمک به رشد
کودکان برای به دست آوردن توانایی‌های مختلف مثل راه رفتن یا صحبت کردن به کمک والدین و اطرافیان نیاز دارند. بهتر است با تدارک دیدن تمرین‌های مشخص باعث ایجاد هرچه بهتر این توانایی‌ها در کودک شوید. به میزانی که شما به رشد این مهارت‌ها کمک کنید و به آن توجه داشته باشید این توانایی‌ها بهتر و سریع‌تر رشد خواهند کرد.
نیازهای اولیه کودکان | نیازهای روحی
شاید بتوان گفت نیازهای روحی کودکان موضوعی است که به توجهی حتی بیشتر از نیازهای جسمی احتیاج دارد. بی‌توجهی به نیازهای روحی کودکان باعث ایجاد گره‌های جدی در شخصیت آینده آنها خواهد شد و یا می‌تواند آنها را نسبت به همسالان محدود کند و اجازه پیشرفت را به او ندهد. به همین خاطر آشنایی با نیازهای روحی اساسی در کودکان اهمیت بالایی دارد.
ایجاد احساس امنیت و دلبستگی
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد نیاز کودکان به تغذیه چیزی فراتر از رفع گرسنگی است و آنها از این طریق یک دیدگاه کلی راجع به جهان و انسان‌ها در خود شکل خواهند داد که به آن سبک دلبستگی گفته می‌شود. به‌طورکلی روانشناسان معتقدند که توجه والدین به‌ویژه مادر به نیازهای کودک که در روزهای اول پس از تولد مهم‌ترین آنها تغذیه است؛ باعث می‌شود تا کودک ذهنیتی راجع به امنیت در جهان پیرامون خود به دست آورد. به میزانی که فرزند شما احساس کند مادر به او توجه دارد و برای رفع نیازهای وی همواره در دسترس است به این باور خواهد رسید که دنیا جایی امن است و اطرافیان به او کمک خواهند کرد اما اگر مادر به نیازهای کودک توجه نداشته باشد این مسئله باعث وجود این باور خواهد شد که جهان جایی ناامن است و کسی به نیازها و خواسته‌های او توجه ندارد.
این موضوع که از آن به‌عنوان سبک دلبستگی صحبت می‌شود تمامی روابط نزدیک و عاطفی فرد در آینده را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. با توجه به تأثیری که سبک دلبستگی در آینده زندگی کودک دارد بهتر است در طی دو سال اول زندگی، والدین و به‌خصوص مادر توجه ویژه‌ای به کودک و نیازهای وی داشته باشد. برای آشنایی با نیازهای کودک و راه‌های پرورش سبک دلبستگی ایمن در فرزندتان بهتر است از یک مشاور کمک بگیرید.
نیازهای اولیه کودکان | پیشرفت توانایی‌های ذهنی
توانایی‌های ذهنی کودک مانند حافظه، توجه و سایر توانایی‌ها از همان روزهای آغاز تولد شروع به رشد خواهند کرد. یکی از نیازهای اولیه و اساسی کودک این است که والدین با کمک گرفتن از بازی‌ها و روش‌های مناسب به کودک کمک کنند تا این توانایی‌ها را در خود پرورش داده و در سال‌های شروع آموزش رسمی کمتر دچار مشکل شود. برای بهبود توانایی‌های ذهنی کودک در هر بازه سنی تمرینات مشخصی وجود دارد که می‌توانید از آنها استفاده کنید اما مهم‌ترین نکته این است که تمرینات را در سطح توانایی‌های سنی کودک نگه دارید در غیر این صورت ممکن است باور کودک به توانمندی دچار مشکلات جدی شود.
آموزش مهارت‌ها
کودکان نیاز دارند تا مهارت‌ها و توانایی‌های مشخصی را آموزش ببینند این مسئله به آنها کمک خواهد کرد تا در آینده توانایی بیشتری برای فعالیت در جامعه داشته باشند. از مهم‌ترین مهارت‌هایی که باید کودکان برای آن آموزش ببینند می‌توان به مهارت‌های شناخت و کنترل هیجان‌ها، مدیریت زمان، حل مسئله و دوست‌یابی اشاره کرد. برای آموزش این مهارت‌ها به کودکان تمرینات عملی و کتاب داستان‌های مناسبی وجود دارد که می‌توانید از آنها استفاده کنید.
بیشتر بخوانید : آموزش پدر و مادر
دلایل اهمیت و توجه به نیازهای اولیه کودکان
در این بخش به این سؤال پاسخ خواهیم داد که شناخت و برطرف کردن نیازهای کودکان چه اهمیتی دارد و چرا باید به آن توجه داشته باشیم؟
پیشگیری از بروز بیماری‌های جسمی و روحی
یکی از اولین و مهم‌ترین پیامدهای منفی بی‌توجهی به نیازهای کودک این است که آنها در معرض ابتلا به بیماری‌های جسمی و روحی مختلف قرار می‌گیرند. برای مثال چنانچه شما نسبت به پرورش اعتمادبه‌نفس در کودک خود بی‌توجه باشید او در آینده با مشکلات بسیاری در ارتباط با ابراز خواسته‌ها و بیان نظراتش مواجه خواهد شد و یا بی‌توجهی به بهداشت کودک می‌تواند باعث بروز بیماری‌های جسمی مختلف در کودک شود.
کمک به رشد بهتر و باکیفیت‌تر
بی‌توجهی به برخی از نیازهای کودک اگرچه باعث بروز مشکلات و بیماری‌های خاصی در کودک نمی‌شود اما امکان رشد بهتر و بیشتر در کودک را از بین خواهد برد. برای مثال بی‌توجهی به پرورش توانایی‌های ذهنی مثل تمرکز شاید مشکل جدی را برای کودک ایجاد نکند اما درصورتی‌که به رشد این توانایی توجه داشته باشید فرزند شما در آینده عملکرد تحصیلی مناسب‌تری خواهد داشت.
چطور با نیازهای اولیه و اساسی کودکان آشنا شویم؟
روانشناسان معتقدند نیازها و توانایی‌های کودکان در هر دوره سنی با یکدیگر تفاوت دارد و برای تربیت هرچه بهتر می‌بایست به گروه سنی که کودک در آن قرار گرفته توجه داشته باشید و متناسب با توانایی‌های آن دوره سنی اقدام کنید. برای آشنایی با نیازهای کودک در هر بازه سنی بهتر است با مطالعه کتاب‌ها و مشورت با افراد دارای صلاحیت اطلاعات خود را در این حوزه افزایش دهید. علاوه بر این شما می‌توانید در هر سنی با کمک گرفتن از مشاورین کودک نیازها و استعدادهای کودک خود را به‌صورت انحصاری بررسی کرده و برای تقویت آنها برنامه‌ریزی کنید.
بیشتر بخوانید : مشاوره تلفنی کودک
برای دریافت مشاوره در زمینه کودک می توانید از طریق شماره 02166419012 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس بگیرید.
سؤالات متداول
1. نیازهای روحی مهم در کودکان چیست؟
کودکان در هر دوره سنی نیازها و توانایی‌های مشخصی دارند که با گروه‌های سنی دیگر متفاوت است اما به‌طورکلی می‌توان گفت توجه به ایجاد احساس امنیت در کودک و همینطور پرورش مهارت‌های زندگی از مهم‌ترین نیازهای رشدی کودکان هستند.
2. اگر در یک دوره سنی نسبت به نیازهای کودک بی‌توجهی شود آیا امکان جبران آن در سنین دیگر وجود دارد؟
کودکان در سنین پایین‌تر انعطاف بیشتری دارند و به همین خاطر شما می‌توانید عقب‌افتادگی در یک زمینه را در دوره‌های بعدی جبران کنید اما این مسئله به نوع نیاز و شدت محرومیت کودک نیز بستگی دارد.