داشتن خانواده سالم یکی از موضوعاتی است که همه افراد به دنبال راهکاری برای رسیدن به آن هستند. با توجه به اینکه افراد اکثر ساعات روز خود را در خانواده می‌گذرانند و شرایط مثبت یا منفی درون خانواده تأثیر بسیاری در سلامت روان و همین‌طور انگیزه آنان برای فعالیت در محیط دارد، داشتن خانواده سالم و ایجاد یک فضای پرانرژی در میان اعضای خانواده یکی از مهم‌ترین مسائلی است که باید به آن توجه داشته باشید. روانشناسان معتقدند اگر به هر دلیلی خانواده شما سلامت کافی ندارد و یا به دلیل بحران‌های پیش‌آمده محیط خانوادگی‌تان دچار تنش شده، شما همواره این توانایی را دارید که با همکاری اعضا، خانواده خود را مجدداً به یک خانواده سالم تبدیل کنید. اگر احساس می‌کنید برای حل کردن مشکلات پیش‌آمده به دریافت کمک‌های جدی‌تری نیاز دارید، می‌توانید از مشاورین خانواده در این زمینه کمک بگیرید.
منبع : خانواده سالم
اهمیت داشتن خانواده سالم
نخستین سؤالی که باید به آن جواب داد این است که داشتن خانواده سالم چه اهمیتی دارد؟ همه افراد بخش زیادی از ساعات روزشان را در خانه و با اعضای خانواده می‌گذرانند. احتمالاً به تجربه متوجه این موضوع شده‌اید که به‌هم‌ریختگی فضای خانه می‌تواند انگیزه شما را برای سایر فعالیت‌ها نیز تحت تأثیر قرار دهد و درعین‌حال وجود فضای مثبت یا گذراندن یک آخر هفته مطلوب انرژی شما برای فعالیت در هفته آینده را نیز دوچندان خواهد کرد. به همین خاطر می‌توان گفت که داشتن یک خانواده سالم در سایر جنبه‌های زندگی هریک از اعضا نیز اثرگذار خواهد بود.
علاوه بر این خانواده نقش مهمی در سلامت روان اعضا ایفا می‌کند. اعضای یک خانواده سالم معمولاً سطح سلامت روان بالاتری دارند و مشکلاتی مانند افسردگی، اضطراب یا اعتیاد به مواد مخدر در این افراد کمتر دیده می‌شود. همچنین درصورتی‌که این خانواده‌ها با چنین مشکلاتی مواجه شوند، حمایت اعضا از یکدیگر باعث حل بحران در زمان کوتاه‌تر و با آسیب کمتر خواهد شد.
ویژگی‌های خانواده سالم
مشاورین خانواده معتقدند اکثر خانواده‌هایی که به‌عنوان خانواده سالم یا بانشاط شناخته می‌شوند اصول مشخصی را در ارتباط با یکدیگر و برای بهبود شرایط خانواده رعایت می‌کنند که در ادامه راجع به آن‌ها صحبت خواهیم کرد:
1. رضایت خاطر اعضا
نخستین ویژگی خانواده سالم این است که اعضا احساس خوبی نسبت به خانواده خود دارند و از اینکه زمانی را در خانه و کنار سایر اعضای خانواده بگذرانند خوشحال خواهند شد. در خانواده‌های ناسالم اعضا معمولاً تمایلی به حضور در خانه ندارند و تلاش می‌کنند تا برنامه‌هایی را بیرون از خانه برای خود تدارک ببینند اما در یک خانواده سالم اعضا از اینکه در پایان روز به خانه برمی‌گردند احساس خوشحالی می‌کنند و حتی ممکن است برخی برنامه‌ها را برای بودن در خانه لغو کنند.
احساس قربانی بودن یکی از احساساتی است که نشان‌دهنده وجود مشکلات جدی در خانواده است. این ویژگی معمولاً در والدین و به‌خصوص مادران دیده می‌شود و حتی برخی اوقات آن‌ها از این موضوع احساس رضایت می‌کنند که هیچ زمانی را به خود و نیازهایشان اختصاص نداده و تماماً در اختیار خانواده هستند. توجه داشته باشید که در یک خانواده سالم همه اعضا برای رشد و تعالی یکدیگر تلاش می‌کنند و در شرایطی که این رفتار در خانواده شما به شکل یک رابطه یک‌طرفه درآمده، بهتر است دراین‌باره از یک مشاور خانواده کمک بگیرید. برای کسب اطلاع بیشتر در زمینه مشاوره خانواده کلیک کنید.
2. توجه مناسب اعضا به یکدیگر
در یک خانواده سالم اعضای خانواده با محبت و صمیمیت با یکدیگر برخورد می‌کنند و نسبت به یکدیگر توجه دارند. البته در این خانواده‌ها علاوه بر اینکه اعضا نسبت به هم بی‌توجه نیستند حریم خصوصی تمامی افراد نیز محترم شمرده می‌شود. انجام رفتارهای نامناسب مانند چک کردن وسایل شخصی یا شماتت اعضا برای اینکه موضوعی را با دیگران در میان نگذاشته نه‌تنها نشانه‌هایی از توجه و دلسوزی اعضای خانواده برای یکدیگر نیست بلکه بیشتر رنگ و بوی دخالت و حتی بیماری‌های اضطرابی را دارد. اگر احساس می‌کنید اعضای خانواده به بهانه توجه به یکدیگر اهمیتی برای حریم خصوصی شما قائل نیستند، بهتر است دراین‌باره با آن‌ها صحبت کنید و یا از یک مشاور خانواده کمک بگیرید. برای کسب اطلاعات در زمینه ابراز عشق در خانواده کلیک کنید.
3. اهمیت به نظرات یکدیگر
دموکراسی و اهمیت دادن به نظرات یکدیگر یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌ها در یک خانواده سالم است. در این خانواده‌ها هیچ‌یک از اعضا نظراتش را به دیگران تحمیل نمی‌کند و یا به‌جای آن‌ها تصمیم نمی‌گیرد. صحبت کردن راجع به موضوعات مختلف و تصمیم‌گیری بر اساس رضایت همه اعضا یکی از ویژگی‌های اساسی در یک خانواده سالم است.
4. محبت و صمیمیت میان اعضا
در یک خانواده سالم اعضای خانواده نسبت به یکدیگر محبت و علاقه نشان می‌دهند؛ آن‌ها از وقت گذراندن در کنار یکدیگر خوشحال می‌شوند و محبت در میان اعضای خانواده به‌صورت بی‌قیدوشرط جریان دارد. این موضوع به این معناست که در این خانواده محبت کردن اعضا به یکدیگر هرگز مشروط به انجام دادن یا ندادن کار خاصی نیست و همه اعضا از این موضوع مطمئن هستند که حتی درصورتی‌که مرتکب خطا یا اشتباهی شوند سایرین آن‌ها را دوست دارند. برای کسب اطلاعات در زمینه صمیمیت در خانواده کلیک کنید.
5. وجود احترام میان اعضا
در یک خانواده سالم تفاوت اعضا با یکدیگر موضوعی قابل‌درک است و هیچ‌کس به دلیل ناتوانی‌ها یا عقایدی که دارد مورد تمسخر دیگران قرار نمی‌گیرد. به عبارتی می‌توان گفت در یک خانواده سالم اعضا یکدیگر را وادار به داشتن شیوه خاصی از تفکر یا رفتار نمی‌کنند. همچنین در این خانواده‌ها احترام به بزرگ‌ترها و به‌خصوص والدین از اهمیت بالایی برخوردار است و اعضا به جایگاه یکدیگر اهمیت می‌دهند.
6. واقع‌بینی در شناسایی مشکلات
هنگامی‌که خانواده سالم دچار بحران می‌شود اعضا نسبت به شناسایی و پیدا کردن راه‌حلی برای مشکل حساسیت داشته و این کار را با واقع‌بینی انجام می‌دهند. برای مثال مشکلاتی مانند اعتیاد یا بحران‌های مالی در خانواده سالم باعث می‌شود تا اعضا برای خروج از بحران و بهبود شرایط عضوی از خانواده که دچار مشکل شده فعالیت کنند. این درحالیست که در یک خانواده ناسالم افراد برای فرار از مقصر شناخته شدن، سرزنش شدن و یا به دلیل ترس از قضاوت دیگران مشکلات را انکار می‌کنند. برای کسب اطلاعات در زمینه وحدت در خانواده کلیک کنید.
7. اولویت دادن به خانواده
در یک خانواده سالم اعضا برای بهبود شرایط خانواده تلاش می‌کنند و به‌جای توجه به خود منافع تمامی اعضای خانواده را در نظر می‌گیرند. این در حالیست که در یک خانواده ناسالم هریک از اعضا صرفاً به دنبال سود و زیان خود است و اهمیتی به دیگر اعضای خانواده نمی‌دهد.
راهکارهایی برای داشتن خانواده سالم
برای داشتن یک خانواده سالم راهکارهایی وجود دارد که برخی از آن‌ها به شرح زیر هستند:
1. رفتارهای محبت‌آمیز
داشتن خاطرات خوشایند از یک فرد و باور به اینکه او برای شما زحمات زیادی کشیده یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که می‌تواند به شما در بخشیدن اشتباهات وی کمک کند. به همین خاطر روانشناسان خانواده معتقدند در ارتباط با سایر اعضای خانواده به میزانی به آن‌ها محبت و توجه داشته باشید که در هنگام بروز کدورت و اختلاف بتوانید از پس‌انداز عاطفی خود استفاده کنید.
2. خانواده سالم | با یکدیگر صحبت کنید
برای داشتن خانواده‌ای سالم بهتر است زمان‌هایی را به صحبت کردن با یکدیگر اختصاص دهید. هنگامی‌که دلخوری میان اعضای خانواده پیش‌آمده و یا می‌خواهید راجع به موضوع خاصی تصمیم‌گیری کنید، بهتر است تمامی اعضا در کنار هم جمع شوند و با شنیدن صحبت‌های تمامی اعضا راجع به موضوع تصمیم‌گیری کنید. برای کسب اطلاعات در زمینه صداقت در خانواده کلیک کنید.
3. ایجاد خاطرات مشترک
اعضای یک خانواده سالم زمان‌هایی را برای تفریح با یکدیگر اختصاص می‌دهند. رفتن به یک گردش یا سفر دست جمع یا حتی موضوعات ساده‌ای مثل نظافت خانه با یکدیگر ازجمله موضوعاتی هستند که باعث می‌شود اعضا خاطرات مشترکی با یکدیگر داشته باشند که به‌تبع آن نسبت به یکدیگر احساس تعلق‌خاطر کرده و این موضوع آن‌ها را بیش از قبل به یکدیگر نزدیک خواهد کرد.
4. اصول و قوانین مشخص
وجود قوانین مشخصی که تمامی اعضای خانواده موظف به رعایت آن‌ها هستند یکی از ویژگی‌های مهم در یک خانواده سالم است. به همین خاطر یکی از راهکارها برای داشتن خانواده سالم این است که قوانین مشخصی را برای تمامی اعضای خانواده طراحی کنید و تمامی اعضا در صورت تخلف از این قوانین باید به دیگران پاسخگو باشند. در شرایطی که والدین یا یکی از فرزندان به مقررات خانواده توجه نداشته باشد این موضوع باعث ایجاد سؤال برای سایر اعضا شده و مشکلاتی را در ارتباط میان اعضای خانواده ایجاد خواهد کرد. برای کسب اطلاعات در زمینه قوانین در خانواده کلیک کنید.
5. احساس مسئولیت نسبت به شرایط موجود
ایجاد احساس مسئولیت نسبت به شرایط خانواده و مشکلات سایر اعضا یکی از موضوعاتی است که شما را به سمت داشتن خانواده‌ای سالم سوق می‌دهد. با توجه به اینکه کودکان معمولاً چنین رفتاری را از والدین یاد می‌گیرند بهتر است در رفتار خود الگوی مناسبی برای آن‌ها باشید. در یک خانواده سالم هیچ‌یک از اعضا نسبت به کدورت میان سایر اعضا یا مشکلی که برای دیگری پیش‌آمده بی‌تفاوت نیست و برای برطرف کردن آن تلاش خواهد کرد.
6. احترام به حریم خصوصی اعضا
اگرچه شما باید نسبت به سایر اعضای خانواده احساس مسئولیت داشته باشید اما بااین‌حال سعی کنید تا جای ممکن به حریم خصوصی یکدیگر احترام بگذارید. اگر می‌خواهید راجع به موضوعی با فرزندان یا همسر خود صحبت کنید ابتدا از او بپرسید که آیا تمایلی به صحبت در این زمینه دارد یا خیر و همچنین مطمئن شوید که او علاوه بر صحبت کردن تمایل به شنیدن نظرات شما نیز داشته باشد. رفتارهایی مانند تعقیب فرزندان، چک کردن کیف، تلفن همراه یا وسایل شخصی یکی از موضوعاتی است که باعث از بین رفتن اعتماد در میان اعضا شده و همین‌طور اطرافیان را به پیدا کردن راه‌حل‌هایی برای پنهان‌کاری تشویق می‌کند. درنتیجه برای داشتن خانواده‌ای سالم به حریم خصوصی سایر اعضا احترام بگذارید. برای کسب اطلاعات در زمینه آزادی در خانواده کلیک کنید.
7. تقسیم وظایف داشته باشید
در یک خانواده سالم رشد و اعتلای تمامی اعضا برای سایرین نیز اهمیت دارد و درنتیجه کارها با تقسیم وظایف صورت می‌گیرد. اگر به دنبال داشتن خانواده‌ای سالم هستید بهتر است فرهنگ کمک کردن در انجام کارها را در میان اعضای خانواده ایجاد کنید. درصورتی‌که صرفاً یکی از اعضا مسئول رسیدگی به سایرین باشد این موضوع باعث خستگی و ناراحتی وی شده و مشکلاتی را در ارتباط شما ایجاد خواهد کرد.
8. خانواده سالم | ممنوعیت رقابت عاطفی
جلب محبت و توجه اعضا به نفع خود و ایجاد یک ذهنیت منفی برای آن‌ها نسبت به سایر اعضای خانواده یا اقوام و بستگان یکی از موضوعاتی است که باید از آن خودداری کنید. این کار باعث می‌شود تا اعضا نسبت به هم احساس منفی پیدا کرده و طبیعتاً شما را از داشتن خانواده‌ای سالم دور خواهد کرد. برای کسب اطلاع بیشتر در زمینه ویژگی‌های خانواده موفق کلیک کنید.
خانواده سالم | مشاوره خانواده
اگرچه خانواده ممکن است با بحران‌های جدی و مشکلات بسیاری مواجه شود اما بااین‌حال شما در هر زمانی این امکان را دارید که شرایط را به حالتی بهتر تبدیل کنید و شانس داشتن خانواده‌ای سالم را برای خود و سایر اعضای خانواده‌تان فراهم کنید. یکی از راهکارهایی که در این زمینه می‌تواند به شما کمک کند استفاده از مشاوره خانواده است. روانشناسان متخصص درزمینهٔ خانواده می‌توانند به شما در حل بحران‌هایی نظیر اعتیاد، بیماری، جدایی یا هر موضوع دیگری که خانواده را متشنج کرده کمک کنند. بروز بحران‌ها معمولاً باعث ایجاد آشفتگی‌هایی خواهد شد که توانایی تفکر منطقی و رفتار صحیح را از فرد می‌گیرد. علاوه بر این شما ممکن است در پیدا کردن دلایلی که باعث بروز شرایط کنونی شده نیز دچار مشکل شوید. روانشناسان خانواده به شما در عبور سلامت از بحران پیش‌آمده کمک خواهند کرد.
همچنین مشکلات روحی یا بلد نبودن برخی اصول رفتاری می‌تواند مشکلاتی را برای اعضای خانواده ایجاد کند و آن‌ها را از داشتن خانواده سالم دور نگه دارد. کمک گرفتن از مشاورین خانواده به شما در رسیدن به این توانایی‌ها کمک خواهد کرد.
برای دریافت مشاوره در زمینه خانواده می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی خانواده با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02166419012 تماس بگیرید.
سؤالات متداول
ویژگی‌های خانواده سالم چیست؟
در یک خانواده سالم تمامی اعضا از اینکه عضو این خانواده هستند خوشحالند و میان اعضا صمیمیت و محبت حکم‌فرماست. اعضای خانواده سالم معمولاً منافع خانواده را به شخص ترجیح می‌دهند و برای حل کردن مشکلات با یکدیگر صحبت می‌کنند.
منبع : خانواده سالم